Groeiende leefbaarheidsverschillen

Eind 2016 onderzoekt Platform31 de staat van de leefbaarheid in wijken die de afgelopen decennia als kwetsbaar of problematisch zijn aangemerkt, met behulp van de Leefbaarometer. Het rapport Kwetsbare wijken in beeld (2017) laat zien dat de leefbaarheid gemiddeld genomen sinds 2002 langzaam maar gestaag verbeterde, maar vanaf 2012 stokt de stijgende lijn bij het merendeel van de wijken die begin deze eeuw bestempeld zijn als kwetsbaar of problematisch. Voor meer dan de helft van de bewoners van deze wijken was de verbetering in 2014 weer verleden tijd. Verdiepend kwalitatief onderzoek in twaalf stadswijken wijst uit dat in veel wijken bevolkingsgroepen uiteengroeien door verschillen in inkomen, opleiding, etniciteit en participatie op de arbeidsmarkt. Zowel gemeenten als corporaties en maatschappelijke organisaties verliezen het leefklimaat van kwetsbare wijken uit het oog. Gebiedsgerichte teams worden afgeschaald en visievorming is grotendeels tot stilstand gekomen.

De afgelopen jaren is deze trend verder doorgezet, blijkt de analyserapporten van de Leefbaarometer 2016 en de Leefbaarometer 2018 van het ministerie van BZK. Weliswaar zet de landelijke verbetering van de leefbaarheid nog steeds door, maar in een groot deel van de ‘zwakkere’ wijken is dit niet het geval. De verschillen tussen ‘goede’ en ‘slechte’ wijken groeien. Eind 2018 publiceert Aedes het rapport Veerkracht in het corporatiebezit; anderhalf jaar later gevolgd door een update. Op basis van analyse van de Leefbaarometer, CBS-data en de Woonzorgwijzer trekken de onderzoekers vergelijkbare conclusies als Platform31 in 2017: de instroom van kwetsbare huishoudens heeft een negatieve invloed op de leefbaarheid van buurten met veel goedkope woningen. Gezinnen vertrekken uit deze buurten, waardoor het cement van de wijk verdwijnt. In buurten waar de leefbaarheid al minder goed is, lijkt een negatieve spiraal te ontstaan; daar neemt de omvang en de complexiteit van de problemen verder toe.