Cycling Cities

“Passen al die fietsers wel voor het verkeerslicht? Hoe zorgen we dat iedereen zijn fiets kwijt kan? En op welke manier kunnen fietsers veilig deelnemen aan het verkeer?” Dit zijn vragen waar een stad als Amsterdam mee worstelt in het Meerjarenplan Fiets. Maar liefst 54 miljoen euro wordt vrijgemaakt voor onder meer bredere fietspaden, veiligere kruispunten en meer fietsparkeerplekken die voor een ‘grotere tevredenheid en minder stress op de fiets’ moeten zorgen. Net zoals in veel andere Nederlandse steden is de fiets is populairder dan ooit. Dat is mooi, want fietsen draagt bij aan allerlei doelstellingen zoals meer bewegende en gezondere burgers en een bereikbare en aantrekkelijke stad. Dat voor een groeiende populariteit van de fiets serieus beleid nodig is, bewijst het alarmerende bericht dat De fiets een dodelijk vervoermiddel ís geworden’. Vandaag hebben 32 organisaties in een manifest aangegeven wat er beter kan. Nederland bevindt zich wat dat betreft in een luxe positie. Waar andere Europse steden zich richten op het stimuleren van het fietsgebruik, ligt in steden als Utrecht en Amsterdam meer het accent op beheersen en faciliteren.

Duurzame stedelijke mobiliteit

De publicatie Cycling Cities brengt de actuele discussie over duurzame stedelijke mobiliteit in beeld. De uitgave is het eerste resultaat van het internationale onderzoeks- en onderwijsprogramma Sustainable Urban Mobility, 1890-present (SUM), een programma dat is opgezet door de TU Eindhoven en de stichting Historie der Techniek waaraan de overheid, het bedrijfsleven, universiteiten en maatschappelijke groeperingen hebben deelgenomen. Het boek analyseert honderd jaar stedelijk fietsbeleid en fietsgebruik in 14 Europese steden in 9 landen: de steden Antwerpen, Amsterdam, Budapest, Kopenhagen en Stockholm; de industriecentra Eindhoven, Lyon, Manchester en Zuidoost Limburg; en ook de steden met een dienstverlenende functie zoals Basel, Enschede, Hannover, Malmö en Utrecht.

Grote verschillen

De studie leert dat er grote verschillen zijn qua fietsgebruik in deze steden. Beleid uit het verleden, bijvoorbeeld in steden als Antwerpen en Hannover, gaf ruim baan aan de auto en ontmoedigde zelfs het fietsverkeer. Maar ook stevige investeringen in het openbaar vervoer, in steden als Stockholm en Bazel, zorgden voor een fijnmazig ov-netwerk waardoor het fietsverkeer ook hier beperkt is. De argumenten om het fietsverkeer te stimuleren verschillen van stad tot stad: soms gaat om city-branding, dan weer om recreatie, gezondheid, bereikbaarheid of een aantrekkelijke, vitale stad. Je kan het je bijna niet voorstellen maar in sommige steden is fietsen een subcultuur: niet het transport van A naar B staat voorop maar het recreatieve gebruik. Die cultuur is soms lastig te doorbreken. Vele foto’s, kaarten, grafieken en tabellen maken de publicatie visueel aantrekkelijk. De verschillen worden geanalyseerd op de thema’s infrastructuur, beleid, maatschappelijke druk, vervoersaanbod en fietscultuur. Lezen dus als je geïnteresseerd bent in een breder, internationaal verhaal over de rol van de fietser in duurzame stedelijke mobiliteit.