Design Thinking & Extreem weer

Door Wim Vierling

Los komen van de kennis- en systeemwereld waarin je je begeeft, hoe pak je dat aan als je werkt aan grote transities zoals ruimtelijke adaptatie: het aanpassen van de leefomgeving aan de steeds extremere weersomstandigheden? Een initiatief van 12 gemeenten, waterschappen uit Brabant en Limburg en de twee provinciebesturen ging aan de slag met ‘Design Thinking’, een mensgerichte en onderzoekende aanpak die uitnodigt tot actie van inwoners. De uitkomsten van een tweejarig onderzoek zijn nu samengevat in een compacte publicatie.

Design Thinking is “ideaal voor vraagstukken in de wijk waarbij veel partijen betrokken zijn en niemand alleen de oplossing heeft. Het is een gestructureerd proces dat leidt tot een nieuwe kijk op het probleem, bezien vanuit de mensen die er mee te maken hebben. Oplossingen zijn niet gebaseerd op kennis en plannen, maar op ervaringen uit het dagelijkse leven.” Voor veel onderzoekers en beleidsmakers zal het best lastig zijn om niet direct in oplossingen te denken en de tijd te nemen om de leefwereld van mensen écht te doorgronden. De simpelste les is “pas je taalgebruik aan” om in contact te komen met inwoners. Zo kan je het abstracte ‘Ruimtelijke adaptatie’ beter vervangen door ‘de voorbereiding op extreem weer’. De belangrijkste les voor overheden is om de “drijfveren van mensen centraal te stellen bij het zoeken naar oplossingen voor ingrijpende maatschappelijke vraagstukken”.

Vanuit deze invalshoek werkten ‘designers’ aan vijf lokale vraagstukken rondom extreem weer in de gemeenten Boxmeer, Breda, Eindhoven, Halderberge en Peel & Maas. Ze ontwikkelden concepten en ideeën die in de praktijk werden getest met bewoners. Zo werd bij een binnenstedelijk bouwproject in Boxmeer onderzocht hoe je de nieuwe bewoners zover krijgt om tijdens de bouw van hun huis – een hectische tijd – te kiezen voor een groene en dus arbeidsintensievere tuin. De invalshoek was ‘maak het makkelijk’. Door midden op de bouwplaats een inspiratietuin ‘De kwekerij’aan te leggen, kwamen de nieuwe bewoners in beweging om planten, struiken en bomen te adopteren en ze later een plekje te geven in hun eigen tuin. Ze gingen nadenken over de inrichting van de tuin op een moment dat de inrichting van het huis vaak de voorkeur krijgt. Met als resultaat minder tegels, water dat beter wegzakt en in de toekomst minder wateroverlast.

Los van de nieuwe nieuwe invalshoeken die de lezer kan gebruiken voor zijn eigen ‘extreem weer-project’, geeft de publicatie inzicht in de beleidsthema’s die zich lenen voor een aanpak volgens de methode van Design Thinking en wat het van jou en je organisatie vraagt om op deze manier te werken.