Maak verschil

Het optimaliseren van de inrichting en werking van het openbaar bestuur kan een serieus effect hebben op economische groei, concludeert de Studiegroep Openbaar Bestuur onder leiding van Richard van Zwol (SG, ministerie van BZK) in een rapport dat aan de Tweede Kamer is aangeboden. De Studiegroep ziet dat economische opgaven zich in toenemende mate op regionale schaal voordoen. Samenwerken op regionale schaal moet dan ook leidend zijn. Het advies wil richting geven aan de volgende kabinetsperiode.

Het lijkt op een omgekeerde aanpak, in plaats van eerst te kijken welke acties nodig zijn om het regionale economie aan te jagen ga je eerst kijken hoe je het openbaar bestuur beter kan organiseren. Toch wijst “een toenemend aantal wetenschappelijke publicaties op een relatie tussen de inrichting en werkwijze van het openbaar bestuur en de ontwikkeling van de economie”. Adaptief is het sleutelwoord, want “economische opgaven zijn contextspecifiek en verschillen in aard en omvang per regio”.

De onderzoekers onderscheiden drie trends:

1. De economische, maatschappelijke en bestuurlijke werkelijkheid zich in toenemende mate manifesteert op regionaal niveau. Van belang: een inhoudelijke agenda van publieke en private partners, maatwerk toegesneden op de regionale context (stedelijke netwerken en landelijke gebieden, evenals grensoverschrijdende samenwerking) en bestuurlijk doorzettingsvermogen.
2. De onvoorspelbaarheid van ontwikkelingen en de grote snelheid van veranderingen vragen een groot adaptief vermogen van het bestuur. Van belang: niet-hiërarchische samenwerking tussen overheden, regelings- en handelingsruimte, ruimte voor verschillende arrangementen en oplossingen
3. Verwevenheid niet-hiërarchische samenwerking tussen overheden, regelings- en handelingsruimte, ruimte voor verschillende arrangementen en oplossingen. Van belang: bestuurders moeten verbindingen kunnen leggen tussen verschillende partijen binnen de economie, tussen bedrijven en kennis- en onderwijsinstellingen en tussen de verschillende overheidslagen.

Belangrijke principes voor een economisch regionaal-bestuurlijk programma zijn:

• De inhoudelijke opgaven staan voorop, waarbij het regionaal niveau het aangrijpingspunt is.
• Voldoende adaptief vermogen om in te spelen op nieuwe ontwikkelingen en veranderingen.
• In staat zijn verbindingen te leggen tussen domeinen en sectoren, maar ook tussenbestuurslagen.
• Andere aanbevelingen zijn: de-hiërarchiseer de verhouding tussen provincie en gemeente, moderniseer de financiële verhoudingen, vereenvoudig de Wet gemeenschappelijke regelingen en dereguleer de wetgeving.

Het advies is positief ontvangen door de provincies en de G32. IPO-voorzitter Ank Bijleveld-Schouten zegt hierover: “Als je de regionale economie wilt versterken moet je niet alleen over geografische grenzen heen kijken maar ook over bestuurlijke”. De G32 steunt het pleidooi “voor minder vrijblijvendheid en meer ruimte voor differentiatie, alsmede voor het scheppen van mogelijkheden hiervoor op financieel en juridisch terrein”. Het Stedennetwerk “roept politieke partijen op meer ruimte te creëren voor krachtige steden en regio’s”. De Agenda Stad en de Urban Agenda/Europese Agenda Stad zijn in lijn met de aanbevelingen uit dit rapport.