Wonen tussen gelijkgestemden

Oosterwold, een nieuwe wijk in Almere waar ruimte is voor 15.000 woningen, staat volop in de belangstelling vanwege het experimentele ‘bottom-up’ karakter. De overheid beperkt zich in deze organisch te ontwikkelen wijk tot de hoofdlijnen. De initiatiefnemers bouwen niet alleen hun eigen huis, maar gaan ook met de buren aan de slag om het gebied zelf in te richten met wegen, openbaar groen tot aan het aansluiten op de nutsvoorzieningen.

De eerste woning in het gebied werd in juni 2016 opgeleverd. Op 1 januari 2020 woonden er al meer dan 1500 mensen in Oosterwold en zijn er 50 ‘kavelwegverenigingen’ actief. Voor de gemeente Almere een goed moment om te gaan verkennen wat voor een soort samenleving er eigenlijk aan het ontstaan is. Sociaal geograaf Ivan Nio, van NIO Stedelijk Onderzoek en Advies, ging op onderzoek in de wijk en komt tot de conclusie dat door de nieuwe manier van ontwikkelen van de wijk Oosterwold in Almere geen nieuwe samenleving is ontstaan. In het gebied zijn minder buurtschappen met een sterke sociale samenhang tot stand gekomen dan de bedenkers bij aanvang voor ogen hadden.

De sociale betrokkenheid in Oosterwold is wel sterker dan in een gemiddelde wijk. Dat komt ten eerste door de wijze waarop Oosterwold tot stand komt, zoals de gemeenschappelijke ervaring van het bouwen van een huis, stadslandbouw en het samen maken en onderhouden van collectieve ruimten. Ten tweede trekken de (duurzame) principes bewoners met vergelijkbare interesses en leefstijlen. Gelijkgestemden weten elkaar nu eenmaal makkelijk te vinden. Toch liepen de verwachtingen uiteen: er zijn bewoners die tamelijk individualistisch zijn, anderen hadden hogere verwachtingen van gemeenschappelijkheid. De uitkomst van het onderzoek is natuurlijk een momentopname. De wijk is nog volop in ontwikkeling. Tot slot benoemt Nio tien aandachtspunten die van belang zijn voor de kwaliteit van het samenleven. Zo ziet hij kansen voor nieuwe woonvormen en collectieve sociaal-ruimtelijke innovaties: CPO’s met een gemengd programma en vernieuwende woonconcepten (wooncoöperaties) die een bijdrage kunnen leveren aan meer betaalbare woningen in Oosterwold.

• publicatie Wonen tussengelijkgestemden. Community-vorming in Oosterwold (pdf)