Leefomgeving

In maart 2023 publiceerde het PBL de Ruimtelijke Verkenning 2023. De scenariostudie helpt beleidsmakers en belanghebbenden die aan het omgevingsbeleid en het verwante sectorale beleid in ons land werken om de toekomst van verstedelijking, circulaire economie, klimaatmitigatie, klimaatadaptatie en landelijk gebied te verkennen. Het PBL organiseert nu zelf geen activiteiten meer om het gebruik van de Ruimtelijke Verkenning te bevorderen, maar er blijkt nog wel steeds belangstelling voor te bestaan. Daarom is er nu een handreiking gemaakt, die je kan raadplegen als je zelf scenario’s wilt tentoonstellen of presenteren of zelf een gebruikersworkshop of praktijkgemeenschap wilt organiseren. Lees meer over Scenario’s voor visievorming in het omgevingsbeleid

De City Deal ‘Een slimme stad, zo doe je dat’ is vandaag na vijf jaar afgerond. Het belangrijkste resultaat: een community van publieke en private partijen, die hun data-werkwijze steeds meer op elkaar afstemmen. Concreet heeft dat bijgedragen aan het DMI-ecoysteem, generiek inzetbare instrumenten, opgeschaalde pilots, en een nieuw boek: 'Van slimme stad naar ecosysteem'. Lees meer over City Deal ‘Slimme Stad’ afgerond, dit heeft het opgeleverd

Hoe maken we het landelijk gebied klaar voor de toekomst? Dat is ingewikkeld, want er spelen veel verschillende opgaven en belangen. De nieuwe methode Levend Landschap helpt om belanghebbenden in een gebied door die complexiteit te gidsen. Met deze reflectieve aanpak kunnen zij samen acties bepalen voor een ‘levend’ landschap. Versterking van biodiversiteit is daar een belangrijke strategie bij. Lees meer over Van gebied naar Levend Landschap: samen het landelijk gebied toekomstbestendig maken

In 2025 worden Haagse versteende wijken fors groener. De gemeente gaat in wijken met weinig groen aan de slag met het planten van bomen, struiken en andere planten. Er wordt 15 duizend vierkante meter groen toegevoegd en honderden bomen geplant. Voor de uitvoering van het actieprogramma Klimaatadaptatie en Vergroenen Versteende Wijken is meer dan 3 miljoen euro gereserveerd. Lees meer over Den Haag gaat versteende wijken fors vergroenen

Bij gebiedsontwikkelingen gaat het in de regel om grotere plannen, met veel programma, tal van spelers en langere looptijden. Maar is de omvang het enige dat de impact van de projecten bepaalt? Een korte rondgang langs enkele ingediende plannen voor de rijksprijs Gouden Piramide laat zien dat ook kleinere ingrepen in buurten en dorpen een positief effect kunnen sorteren. Lees meer over Klein maar fijn, ook een compacte gebiedsontwikkeling kan waarde hebben

In 2021 had ongeveer 11 procent van de Nederlanders van 16 jaar en ouder die binnen 300 meter afstand van het spoor wonen, ernstige hinder van trillingen door treinen. Het gaat naar schatting om 126.500 mensen. Zij hebben last van irritatie, boosheid en onbehagen. ’s Nachts kunnen deze trillingen hun slaap ernstig verstoren (13 procent). Vooral de trillingen van goederentreinen veroorzaken hinder en slaapverstoring. Lees meer over Hinder en slaapverstoring door trillingen van treinen.

De Omgevingswet moest het voor burgers eenvoudiger maken te participeren bij ruimtelijke ontwikkelingen in hun buurt. Werkt dat in de prille praktijk ook zo? Jan Schrijver, als beleidsmaker betrokken bij de totstandkoming van de Omgevingswet, overziet de eerste ervaringen. Lees meer over Essay: Omgevingswet helpt burgers niet

Sweco en Hekkelman Advocaten geven in dit onderzoek inzicht in de omvang, oorzaken en effecten van lange doorlooptijden van de bezwaar- en beroepsfase in woningbouwontwikkelingen. Daarnaast is gezocht naar mogelijke oplossingsrichtingen. Het geeft handvatten voor vervolgstappen voor de verschillende betrokken partijen (Rijk, gemeenten, marktpartijen etc.) om het probleem te helpen verminderen. Het onderzoek is gepresenteerd bij de Staat van de Volkshuisvesting 2024. In het artikel zijn de belangrijkste bevindingen samengevat. Lees meer over Impact bezwaar- en beroepsprocedures op vertraging woningbouw

ROmagazine gaat in op de vraag hoe economie naast woningbouw weer een plek krijgt in het ruimtelijke ordeningsbeleid en wat regio's kunnen doen. En een interview met Meindert Stolk, gedeputeerde van Zuid-Holland, over de ruimtelijke-economische visie van de provincie. Verder artikelen over de Doetinchemse Omgevingskamer (borgt integrale behandeling van initiatieven), gemeentelijke warmtenetten, overstromingsbestendig bouwen, stedenbouwkundig ontwerpen met externe veiligheid. Lees meer over ROmagazine over ruimtelijk-economisch beleid

De Nationale Databank Flora en Fauna (NDFF) bevat ruim 200 miljoen gecontroleerde waarnemingen van plant- en diersoorten in Nederland. Vanaf 11 februari 2025 zijn deze natuurdata kosteloos te raadplegen. Hierdoor kan voortaan iedereen deze data inzien en gebruiken om de natuur beter te leren kennen, beschermen en beheren. Lees meer over Nationale Databank Flora en Fauna voortaan vrij toegankelijk voor iedereen

Hoe zorgen we ervoor dat groen volwaardig wordt meegenomen bij nieuwe uitbreidingslocaties? Anne-Mette Andersen heeft een oefenjaar achter de rug waarin ze met diverse partijen in de provincie Utrecht werkte aan concrete instrumenten, inclusief de financiering en bekostiging. Ze zet haar lessen en de ‘koppelkansen’ op een rij. Lees meer over Van kostenpost naar waardecreatie: groen als strategische troef

Stel je voor; een gemeente worstelt met het realiseren van (betaalbare) woningen, terwijl de provincie aandringt op natuurbehoud en het Rijk langskomt omdat zij een opgave heeft rond het realiseren van locaties voor militaire oefenterreinen en diezelfde gemeente daar wel geschikt voor acht. Het is een complex samenspel van belangen waar alle overheden in Nederland mee te maken hebben. Hoe krijgt regie in netwerken vorm en welke dilemma's duiken daarbij op? Aan de hand van een raamwerk met vier kernelementen van regie (wie regisseert, wie worden geregisseerd, waarvoor wordt geregisseerd én waarmee wordt geregisseerd) illustreren de onderzoekers in dit essay vier praktijkcasussen hoe regie in het fysiek domein vorm kan krijgen. Lees meer over Ruimte in regie

In grote steden staan speelplaatsen onder druk door de snelle groei en de hoge waarde van vierkante meters. Twee Rotterdamse architecten, Janna Bystrykh en Sanne van den Breemer, benadrukken het belang van speelplaatsen voor sociale cohesie en zien kansen voor groene, multifunctionele speelpleinen. In hun boek ‘Play!’ inventariseren ze 1.257 speelplekken en 6.300 speeltoestellen in Rotterdam. Lees meer over Maak speelplaatsen die bijdragen aan de sociale en groene kwaliteit van de stad

In het kader van het onderzoeksprogramma Red&Blue gaf Deltacommissaris Co Verdaas onlangs zijn visie op het waterbeheer in Nederland, dat steeds meer onder een vergrootglas ligt. Nederland heeft veel te doen, of het nu de waterkwaliteit, de kwantiteit of de veiligheid betreft. Waarbij de grenzen van de technische maakbaarheid in zicht komen. Lees meer over Co Verdaas over het Deltaprogramma 2025: geef water de ruimte

In opdracht van de bestuurlijke adviescommissie Regionale Economie en Cultuur is in de afgelopen periode gewerkt aan een position paper voor vrijetijdseconomie van de gezamenlijke provincies. Dit is gedaan aan de hand van door provincies uitgevoerde syntheses van relevante visies en beleid. Het VTN (vrijetijdsnetwerk) netwerkoverleg en IPO gaan de komende periode aan de slag met de uitwerking. Lees meer over Position paper en achtergronddocument recreatie en toerisme

Mooi dat principe ‘water en bodem sturend’, maar hoe geven partijen daar concreet vorm aan? Het onderzoeksproject ‘Op Bodembasis’ van bureau BoschSlabbers en partners levert daar stukje bij beetje de ingrediënten voor op. Na een eerste ontwerpend onderzoek ligt er nu een handboek met praktische inzichten, compleet met inspirerende toekomstbeelden: de droombodems. “Deze handvatten nodigen uit om anders te gaan denken.” Lees meer over De bodem is de belangrijkste basis voor het vergroenen van de stad

De Universiteit Utrecht heeft 170 locaties met afwijkende PFAS-concentraties gevonden in het Nederlandse oppervlaktewater. Dit blijkt uit een verkenning in opdracht van de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT). De ILT spoort de verantwoordelijke bedrijven van PFAS-vervuiling op om passende maatregelen te nemen. Lees meer over Meer inzicht in PFAS-bronnen essentieel om blootstelling te verminderen

Het omgevingsbeleid van de provincie Zuid-Holland is op allerlei onderdelen aangepast. Zo is het woonbeleid aangepast waardoor er meer sociale huurwoningen kunnen worden gerealiseerd. Ook zijn bedrijventerreinen beter beschermd en kunnen zij minder gemakkelijk worden omgezet naar een ander gebruik. Dit zijn slechts 2 voorbeelden van de vele wijzigingen die zijn doorgevoerd met de Herziening Omgevingsbeleid 2024. Lees meer over Zuid-Holland: Meer ruimte voor betaalbare woningen en bescherming van bedrijventerreinen

Vergroening van stedelijke gebieden wordt steeds belangrijker, omdat dit allerlei maatschappelijke voordelen biedt. Daar is iedereen het inmiddels wel over eens. Meer groen draagt bijvoorbeeld bij aan klimaatadaptatie en biodiversiteit en heeft een positief effect op onze fysieke en mentale gezondheid. Met het oog hierop zijn er allerlei 'groennormen' ontwikkeld, die ertoe moeten leiden dat er in planvormingsprocessen tijdig rekening wordt gehouden met het belang van groen. Dit artikel gaat in op de overeenkomsten en verschillen tussen diverse bestaande normen en de praktische bruikbaarheid ervan. Lees meer over De strijd om de groene norm

De gebruikswaarde van ecosysteemdiensten was in 2022 ruim 15 miljard euro, 50 procent meer dan in 2013. Ecosysteemdiensten zijn diensten die de natuur ons levert zoals de productie van hout of voedsel, verkoeling in de stad of een plek in een groene omgeving om te ontspannen. Vooral de waarde van culturele ecosysteemdiensten, zoals toerisme en recreatie in de natuur, steeg. De baten van ecosysteemdiensten zijn veel hoger dan de uitgaven voor natuurbeheer. Dat blijkt uit de laatste cijfers van de Natuurlijk kapitaalrekeningen die het CBS heeft ontwikkeld in samenwerking met Wageningen University & Research. Lees meer over Economische gebruikswaarde natuur in tien jaar tijd met de helft gegroeid