Groepsruimte bij zorginstelling als woning voor vergunninghouders dankzij gva – Renkum

In afwachting van reguliere huisvesting wonen vergunninghouders in panden op het terrein van een psychiatrische inrichting. De gemeente Renkum maakte dit mogelijk door het Gemeentelijk Versnellingsarrangement (GVA) in te zetten.

Woning en bewoners

De gemeente huurt zes royale twee-onder-één-kap woningen die eerst dienden als groepswoningen voor psychiatrische patiënten. Elke woning is geschikt voor vier tot vijf vergunninghouders. Ze beschikken over een eigen kamer en maken gezamenlijk gebruik van het sanitair, de woonkamer en de keuken. Zowel gezinnen als alleenstaande en alleengaande mannelijke en vrouwelijke vergunninghouders die zijn gekoppeld aan de gemeente kunnen de woningen betrekken. De gemeente houdt bij de selectie van bewoners rekening met gezinssamenstelling, geslacht en etniciteit. Om de leefbaarheid in de woningen en de buurt op peil te houden stelde de gemeente huisregels op over de reiniging van de woningen, de omgang met persoonlijke eigendommen en het gebruik van alcohol of drugs.

Doorstroomlocatie

In november 2015 huurde de gemeente drie woningen op het terrein voor de periode van één jaar. Wegens succes verlengde ze de huur met een tweede jaar en breidde ze het aantal gehuurde woningen uit naar zes. Het College Sanering Zorginstellingen toetste het huurcontract en keurde het goed. Het is een doorstroomlocatie en de vergunninghouders mogen er maximaal een half jaar wonen. Het lukte de meeste vergunninghouders om binnen deze termijn door te stromen naar een reguliere woning. In de periode dat de vergunninghouders in de doorstroomlocatie wonen hoeven ze geen huur te betalen. In november 2017 houdt de doorstoomlocatie op te bestaan. Sinds de verlaging van de taakstelling heeft de gemeente besloten tot versnelde afbouw. Per 1 mei is de huur van twee woningen opgezegd. De resterende vier woningen worden kamergewijs gebruikt door gemiddeld vijftien statushouders en een woning is beschikbaar voor de opvang van nareizende gezinsleden zodat familie direct bij elkaar kan gaan wonen.

Inrichting

In Renkum leverden vele dorpsbewoners een bijdrage aan de inrichting van de woningen door tweedehands meubels en andere benodigdheden te doneren. Een groep actieve omwonenden coördineerde de verzameling van de spullen. Zij legden samen met de vrijwilligers van VluchtelingenWerk de basis van de inrichting. De vergunninghouders konden de woningen naar eigen behoefte verder inrichten. De basisinrichting blijft in de woningen na vertrek van de vergunninghouders.

GVA onvoldoende

De woningen hoefden voor de komst van de vergunninghouders niet verbouwd te worden. Toch bleek de bijdrage vanuit het gemeentelijk versnellingsarrangement onvoldoende om alle kosten te dekken. De gemeente maakte extra kosten voor de begeleiding van de vergunninghouders. Deze kosten financierde ze uit haar algemene middelen.

Psychiatrische patiënten

De woningen staan op het terrein van een psychiatrische instelling waar 350 patiënten verblijven. De vergunninghouders en patiënten wonen gescheiden, maar ze komen elkaar tegen op het terrein en in de ontmoetingsruimte. De groepen blijken goed te combineren. Er hebben zich geen incidenten voorgedaan.

Dorpsbewoners

Vele dorpsbewoners zijn actief in het betrekken van de vergunninghouders bij activiteiten. Er is een groep die een taalcafé opzette voor ontmoeting en taalstimulering. In maart 2017 opende andere vrijwilligers en vergunninghouders in Renkum een tweede taalcafé. Elkaar ontmoeten en het leren van de Nederlandse taal zijn het motto. Ook is er een groep die zich bezig houdt met het inzamelen van gebruiksgoederen voor het inrichten van de woning. Inmiddels hebben dorpsbewoners een depot opgezet. Vergunninghouders die een huurwoning krijgen kunnen hier tegen lage kosten gebruiksgoederen uitzoeken. Daarnaast helpt een groep bij het opstarten van onderwijs en werk en er is een groep mannen die wekelijks met vergunninghouders gaat fietsen als training en om de omgeving te verkennen. Het college van burgemeester en wethouders in Renkum waardeert deze inzet en bedankte alle vrijwilligers door een tegoedbon uit te reiken tijdens een lokaal evenement.

Stakeholders betrekken

De gemeente betrok de dorpsbewoners in de besluitvorming tijdens een bijeenkomst. De dorpsbewoners werden uitgenodigd om hun mening te uiten en daar werd vervolgens zo veel mogelijk rekening mee gehouden in de uitwerking van het plan. De gemeente organiseerde eenzelfde bijeenkomst toen de huur van de doorstroomlocatie werd verlengd. De bewoners dachten mee over activiteiten, zoals deelname aan onderwijs en toeleiding naar werk. Ook sprak de gemeente met de patiëntenraad van de zorginstelling. De gemeente gaf hen toelichting over de groep vluchtelingen en de reden van hun tijdelijk verblijf op het terrein.

Aandacht voor particulier initiatief

De gemeente benadrukt het belang van communicatie en aandacht voor particulier initiatief. Dit vraagt om regie vanuit de gemeente. Het is daarom verstandig om regelmatig contact te hebben met omwonenden en andere betrokken partijen. Ook ontdekte de gemeente dat er een groot verschil is tussen de inzet van formele en informele vrijwilligers. De inzet van formele begeleiding door vrijwilligers vanuit VluchtelingenWerk is gebonden aan regels. De inzet vanuit informele vrijwilligers (omwonenden) komt vanuit een gevoel van nabuurschap. De gemeente moet hier rekening mee houden in haar benadering. Vrijwilligers vanuit VluchtelingenWerk pakken taken op die veel verantwoordelijkheid met zich meebrengen, zoals voorlichting over en begeleiding bij de keuze van het scholingsaanbod voor inburgering. Dit vraagt om afstemming en de capaciteit om dit goed uit te leggen aan vergunninghouders. De gemeente belegde deze taken bij VluchtelingenWerk en stuurt op het resultaat ervan. Bij omwonenden stuurt zij minder op resultaat.
Structureel overleg VluchtelingenWerk en andere vrijwilligers

Op verzoek van een groep actieve dorpsbewoners vonden er gesprekken plaats tussen gemeente Renkum, VluchtelingenWerk en de vrijwilligers. Toen is de wens uitgesproken voor meer structureel overleg tussen het formeel vrijwilligerswerk van VluchtelingenWerk en het informele ondersteuningsaanbod voor statushouders dat de dorpsbewoners doen. Daaruit voort komen de werkbijeenkomsten “taal en ontmoeting” waar ze met elkaar bespreken hoe beide groepen samenwerken en kunnen aansluiten. Dit verloopt goed en geeft voor beide partijen duidelijkheid.
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Ton Fransen van de gemeente Renkum via t.fransen@renkum.nl.