Straatbewoners veranderen huisartsenpraktijk in woningen – De Bilt

In De Bilt greep een groep straatbewoners de kans aan om de leegkomende huisartsenpraktijk (het Essenhuis) in hun straat te benutten voor de huisvesting van vergunninghouders. De eigenaar van het pand – een particuliere belegger – gaf hen een jaar de tijd om dit plan te realiseren. Het plan is geslaagd, want sinds juni 2016 wonen er twintig vergunninghouders in het Essenhuis.

Het bewonersinitiatief startte in oktober 2015. De groep bewoners richtte samen de stichting ‘Vrienden van het Essenhuis’ op en benaderde de lokaal actieve woningcorporatie SSW. Inmiddels sloot de woningcorporatie een huurovereenkomst voor vijf jaar met de belegger. Om de exploitatie rond te krijgen, maakt de woningcorporatie gebruik van de tijdelijke regeling stimulering huisvesting vergunninghouders. Daardoor ontvangt de woningcorporatie per gehuisveste vergunninghouder 6.250 euro subsidie. Als huur vraagt zij 145 euro per vergunninghouder per maand en dekt daarmee de kosten. Kortom, zij heeft net een sluitende exploitatie.

Grote verbouwing

De voormalige huisartsenpraktijk werd behoorlijk verbouwd voordat het geschikt was voor huisvesting van de vergunninghouders. Van de negen behandelkamers en de algemene wachtruimte werden in totaal tien studio’s gemaakt van ongeveer 15m2 met een woon- en slaapgedeelte. Daarnaast werden er voor de twintig bewoners gedeelde voorzieningen gemaakt, zoals drie keukens, vier toiletten, een gebedsruimte, een tuin en twee badkamers waarvan één voor mannen en één voor vrouwen. De badkamers en keukens waren niet aanwezig in het Essenhuis. Deze liet de woningcorporatie plaatsen.

Vrienden van het Essenhuis

De bewoners van de stichting ‘Vrienden van het Essenhuis’ maakten de studio’s verder bewoonbaar. Zij maakten ze schoon, schilderden de muren én zorgden voor meubilair en verdere inboedel, zoals keukengerei, vloerbedekking en witgoed. Er was daarbij veel betrokkenheid en inzet vanuit het dorp. Dorpsgenoten schonken geld aan de stichting en allerlei bedrijven schonken producten om het gebouw bewoonbaar te maken. Zij kregen verf, schoonmaakmiddelen, bedden et cetera. Het Essenhuis bevatte nu de basisvoorzieningen, waardoor de vergunninghouders enkel hun kleding en persoonlijke bezittingen mee hoefden te nemen.

Woonruimte voor duo’s

In een studio kunnen twee personen wonen. Deze studio’s verschillen iets in grootte, maar zijn allen ongeveer 15m2. De ‘Vrienden van het Essenhuis’ willen daarin graag duo’s huisvesten die een familieband hebben, zoals broers, zussen, stellen en/of een ouder met kind. Deze ‘eis’ werd besproken en vastgelegd met het COA die de vergunninghouders toewees. Ze maakten geen afspraken over religie (christelijk of islamitisch) en achtergrond. Wel is het zo dat er alleen vluchtelingen uit Syrië wonen.

Het dorp zet zich in

Steunpunt vluchtelingen De Bilt is ook nauw betrokken bij het Essenhuis. Zij hielpen bij de opstart en hanteren de reguliere begeleiding, zoals iedere vergunninghouder die in Nederland krijgt. Van de ‘Vrienden van het Essenhuis’ vormen 16 bewoners de kerngroep. Deze kerngroep wil meer dan alleen huisvesting bieden. Daarom coördineert de kerngroep allerlei activiteiten en lessen die bewoners zelf kunnen geven. Het gaat hierbij om structurele activiteiten, zoals kleiworkshops, sportactiviteiten en taalles. Een geldende regel is dat ze zoveel mogelijk Nederlands – eventueel met handen en voeten – praten. Zodra de vergunninghouders de Nederlandse taal enigszins beheersen, helpen de ‘Vrienden van het Essenhuis’ ook met het zoeken naar bijvoorbeeld stage- en werkplekken. Hun doel: een snelle integratie van hun nieuwe buren.

Open huis

Om de vergunninghouders kennis te laten maken met andere dorpsbewoners, organiseerden de ‘Vrienden van het Essenhuis’ en de vergunninghouders een open huis. Op een zaterdagmiddag nodigden zij dorpsbewoners uit om het Essenhuis te bezichtigen en met elkaar kennis te maken. Onder de vergunninghouders zijn bijvoorbeeld een kapper en kok. Zij willen graag laten zien wat ze voor het dorp kunnen betekenen. Zowel de vrienden als de bewoners van het Essenhuis hebben de intentie vaker gezamenlijke activiteiten te organiseren.

Voorportaal voor reguliere woning

De huidige bewoners hebben een tijdelijk contract voor maximaal vijf jaar. Het Essenhuis is echt bedoeld als voorportaal voor een reguliere woning in De Bilt. Een duo zal als vervolgstap gezamenlijk een nieuwe woning toegewezen krijgen. Een bewoner krijgt daardoor niet te maken met een nieuwe huisgenoot. Inmiddels is de eerste doorverhuizing al geweest.

Geleerde lessen

• Voor actieve bewoners is het verstandig om gezamenlijk een stichting op te richten. Zodra het plan tot uitvoering komt, lopen er geldstroom (giften en facturen) waardoor een gezamenlijke rekening en verantwoordelijkheid veel praktische voordelen biedt. De penningmeester coördineert de inkomsten en uitgaven.
• Deze werkwijze wijkt af van de reguliere werkwijze van gemeenten. Zij zijn als het gaat om de huisvesting van vergunninghouders niet gewend om met bewonersinitiatieven om tafel te zitten. Er zijn veel procesmatige stappen die de initiatiefnemers niet verwachten of begrijpen, zoals het invullen van allerlei formulieren over de voorgenomen plannen. Daardoor kan de opstart langer duren dan de initiatiefnemers verwachten.
• Door de gemeenschappelijke voordeur ontvangen de vergunninghouders geen huurtoeslag. Als de initiatiefnemers dat wisten dan hadden ze ernaar gestreefd het pand anders in te richten.

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Robin Winters van de stichting ‘Vrienden van het Essenhuis’ via essenhuis@gmail.com.