Succesvolle aanpak vergunninghouders dankzij samenwerkingsverband – Den Bosch

Binnen een jaar een achterstand van 50 omzetten naar een voorsprong van 41 vergunninghouders. Dat is het resultaat van een doordachte samenwerking in Den Bosch. De gemeente, de corporaties en de belangenvereniging voor huurders bundelden de krachten en ontwikkelden een geschikte Bossche aanpak. De aanpak reflecteert hun gezamenlijke gevoel van urgentie.

Driepartijenoverleg

De gemeente, vier woningcorporaties en het stedelijk huurdersplatform voeren regelmatig overleg. Dit overleg vindt zowel op ambtelijk als bestuurlijk niveau maandelijks plaats. De huisvesting van vergunninghouders is tijdens het bestuurlijke driepartijenoverleg een vast agendapunt. De betrokken partijen vertaalden de taakstelling naar aantallen te huisvesten vergunninghouders per corporatie per week. Tijdens het overleg informeren ze elkaar over de stand van zaken rondom de taakstelling. Ook de manier waarop de taakstelling gerealiseerd wordt, komt in dit overleg aan de orde. Deze constante agendering en monitoring beschouwen ze als één van de succesfactoren van de aanpak.

Gezamenlijke opgave

Begin 2015 erkenden de betrokken partijen de realisatie van huisvesting voor vergunninghouders als gezamenlijke opgave. Destijds richtten ze de taskforce Huisvesting Vergunninghouders op. Daarin zochten ze naar nieuwe vormen van huisvesting, zoals tijdelijke bewoning van slooppanden, voor verkoop bestemde panden en kantoorpanden. Daarnaast onderzochten ze de mogelijkheid om tijdelijke woonunits in te zetten voor de huisvesting van vergunninghouders. Ook zijn de gezamenlijke inspanningen erop gericht om problemen in de uitvoering snel aan te pakken.

De taskforce maakte de volgende richtinggevende afspraken:

• De huisvesting van vergunninghouders behoort in Den Bosch tot één van de prioriteiten in de totale stedelijke woonopgave.
• Gezinnen huisvesten ze in reguliere sociale huurwoningen, voor alleenstaanden zoeken ze naar (al dan niet tijdelijke) alternatieve huisvesting. Dit is sneller te realiseren i.v.m. de bestemmingsplanprocedure.
• Alternatieve huisvesting biedt ruimte aan een mix van bewoners, waaronder ook vergunninghouders, zodat de integratie bevorderd wordt.
• De vergunninghouders worden zoveel mogelijk in één keer in een geschikte woning geplaatst. De taskforce houdt daarbij rekening met eventuele nareizigers.

Aanvullende huisvesting

De druk op de sociale woningmarkt in Den Bosch is groot. De slaagkans voor spoedzoekers is laag en de lokale partijen willen segregatie voorkomen. Daarom besloten de betrokken partijen om naast huisvesting in reguliere woningen ook voldoende aanvullende (tijdelijke) huisvesting te creëren voor vergunninghouders en reguliere woningzoekenden. Ze realiseerden enkele locaties met tijdelijke woningen en transformeerden een voormalig kantoorpand naar een tijdelijke plek waar éénpersoonshuishoudens terecht kunnen. Een gedeelte daarvan is beschikbaar voor de huisvesting van vergunninghouders. Bij de realisatie van deze locaties werden klankbordgroepen ingezet. Nadat de locaties en randvoorwaarden door de gemeenteraad bepaald waren, is vanuit een min of meer blanco situatie gewerkt aan de invulling van de gebieden. Alleen de locatie en het aantal te huisvesten vergunninghouders was bekend. Of de woningen in één, twee of drie lagen ontwikkeld werden, wat de exacte ligging van de gebouwen en de parkeerplaatsen werd en hoe de ontsluiting zou worden, waren allemaal onderwerp van gesprek in de klankbordgroepen. De klankbordgroepen hadden daardoor invloed op de bouwhoogte, de stedenbouwkundige vormgeving en de inrichting van het gebied. Omwonenden zijn op de hoogte gehouden met brieven. De eerste locatie werd eind vorig jaar opgeleverd.

Aanpak bij weerstand

In het driepartijenoverleg is nagedacht over de werkwijze bij weerstand. Op locaties waar signalen zijn van weerstand tegen de komst van vergunninghouders, zorgt de gemeente dat iemand van welzijnswerk of van de woningcorporatie direct contact opneemt met de desbetreffende personen. De gemeente streeft naar maatwerk en bepaalt bij elke situatie opnieuw welke partij het beste kan acteren.

Gezinshereniging

De afspraak om alleengaande mannen direct te huisvesten in een woning waar ze kunnen blijven wonen zodra hun gezin arriveert, levert op meerdere vlakken profijt op. Er zijn nu minder woningen nodig om de taakstelling te realiseren. Nareizigers trekken direct in bij hun partner en hoeven geen gebruik te maken van asielzoekerscentra of tijdelijke woningen. Tevens kan de vergunninghouder sneller starten met integreren in de Nederlandse samenleving.

Korte lijnen

In het proces zijn nauwe samenwerking, korte lijnen en een gezamenlijk gevoel van urgentie essentieel. Dit geldt zowel op bestuurlijk niveau als in de uitvoering. De gemeente is verantwoordelijk voor de taakstelling en fungeert als trekker in de taskforce. Zij initieert en controleert de afspraken en voert regie op het proces. De woningcorporaties leveren het afgesproken aantal woningen aan. In de tweede helft van 2016 ging dat om 140 woningen. De belangenvereniging voor huurders is vanaf het begin betrokken en onderschreef de ambitie en uitgangspunten. Het COA speelt ook een belangrijke rol in het proces en was het afgelopen half jaar om de acht weken aanwezig bij het ambtelijk overleg. Het COA spande zich actief in om passende kandidaten te selecteren voor het woningaanbod van de corporaties.

Begeleiding is essentieel

De praktische begeleiding van Vluchtelingenwerk rondom de huisvesting is essentieel om de taakstelling te realiseren. De veelheid en complexiteit van de administratieve zaken rondom vergunninghouders, zoals het regelen van bijstand, toeslagen en verzekeringen vereisen van Vluchtelingenwerk een grote inzet en begeleiding. Door een planmatige aanpak en nauwkeurige registratie lukte het Vluchtelingenwerk om met de vergunninghouders de benodigde zaken te regelen, zoals de aanvraag van verzekeringen en de inschrijving in de BRP, bij scholen en bij huisartsen. Als partijen in contact treden met de vergunninghouders loopt dit veelal via Vluchtelingenwerk met assistentie van een tolk om er zeker van te zijn dat er wederzijds begrip is over wat wordt besproken.