Transformatie te slopen studentencomplex Griftdijk – Nijmegen

In het voormalige studentencomplex Griftdijk in Lent wonen sinds oktober 2015 96 vergunninghouders uit Eritrea. Het studentencomplex zou gesloopt worden, maar door gebrek aan huisvesting werken de gemeente en de woningcorporaties samen op dit terrein om de jongeren een plek te geven. Naast de vergunninghouders wonen er 24 studenten van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN). De groep bestaat uit mannen in de leeftijdscategorie 18 tot 23 jaar.

De oorspronkelijke eigenaar droeg de panden over aan woningcorporatie De Gemeenschap. Samen met VluchtelingenWerk, de gemeente en de buurtbewoners zien ze er op toe dat de vergunninghouders kunnen integreren in de Nederlandse samenleving.

Hoe het begon

De Nijmeegse corporaties gaven in het voorjaar van 2015 aan extra woonruimte nodig te hebben om aan de taakstelling te kunnen voldoen. De Nijmeegse wethouder Bert Frings nam daarop het initiatief om een complex van studentenhuisvester Stichting Studenten Huisvesting Nijmegen (SSHN) te gebruiken voor de huisvesting van 96 jonge Eritrese vergunninghouders. Het complex stond op het punt om gesloopt te worden. In mei 2015 vormden vertegenwoordigers van de gemeente (afdeling Maatschappelijke Ontwikkeling en afdeling Vastgoed) en corporatie Talis een werkgroep. Advies- en ontwerpbureau Buro SBH trad op als adviseur huisvesting en maatschappelijk vastgoed.

De werkgroep ontwikkelde in enkele weken een projectplan voor een sluitende business case voor de opvang. Het plan van aanpak rust op drie pijlers:

1. Realiseren adequate huisvesting door Talis en Buro SBH.
2. Integratie en inburgering door Gemeente en VluchtelingenWerk.
3. Integratie en participatie in de wijk door gemeente en Tandem.

De gemeente als aanjager

Om vertraging te voorkomen, vroeg de gemeente op voorhand een omgevingsvergunning aan. Op dat moment was nog niet duidelijk welke partij als exploitant zou optreden. Op 30 juni 2015 presenteerde de wethouder het plan aan omwonenden en belanghebbenden. Tegen de omgevingsvergunning werd geen enkel bezwaar ingediend. Het plan met sluitende exploitatie en onherroepelijke bouwvergunning werd vervolgens aangeboden aan de gezamenlijke corporaties. Woningcorporatie De Gemeenschap besloot om het plan integraal uit te voeren.

De woningen

Het complex bestaat uit vijf blokken van acht demontabele woonunits. De woonunits deden oorspronkelijk dienst als opvanglocaties in AZC Groningen. Per woonunit wonen drie vergunninghouders samen. De bewoners hebben een eigen kamer en delen de keuken, douche, toilet en woonkamer. De kamers zijn gemeubileerd door De Gemeenschap. Alle basisbenodigdheden staan er in, zoals een bed, een bureau en een kast. Ook de gezamenlijke ruimten zijn ingericht met onder andere een bank, televisie, tafel, koelkast en wasmachine. Om de woonunits bewoonbaar te maken verbouwde De Gemeenschap deze. Aanvankelijk zaten er vier kamers in. De corporatie integreerde één kamer met de keuken tot een woonkamer. Daarnaast deden ze regulier onderhoud om de veiligheid te waarborgen.

De bewoners

Het project kwam gefaseerd tot stand. De eerste groep van 24 vergunninghouders woont sinds oktober 2015 in het complex. Vervolgens betrad elke maand een nieuwe groep van ongeveer 24 Eritreeërs de woningen. Inmiddels zijn vijf groepen ingetreden en is het complex volledig bewoond. Naast de vergunninghouders bestaat een van deze groepen uit reguliere studenten van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN). De vergunninghouders zijn jonge mannen tussen de 18 en 23 jaar. Daarna verlaten ze het complex. Het complex is beschikbaar tot 1 mei 2019.

Het clusteren van vergunninghouders in één complex was niet eerder op deze wijze door de betrokken partijen gerealiseerd. Op dat moment ging het in tegen alle gangbare opvattingen over integratie en spreiding. Het project was daarom een spannende opgave.
h2. Huurcontracten

Bewoners hebben een tijdelijk huurcontract. Zij verlaten de woning als zij 23 jaar worden of op het moment dat het pand gesloopt wordt. De Gemeenschap koos deze leeftijdsgrens omdat jongeren tot 23 jaar weinig bijstand ontvangen. Voor 500 tot 600 euro per maand kunnen zij niet op de reguliere woningmarkt terecht. 23-plussers ontvangen een hogere uitkering en komen wel in aanmerking voor grotere reguliere huisvesting. De woonunits zijn gemeubileerd, maar dit staat niet als zodanig in het huurcontract. De bewoners betalen een kale huur van 182 euro. Hun huur inclusief – gas, water, elektra, wifi en kabel-tv – bedraagt 267 euro per maand. Er geldt geen huurtoeslag.

Sluitende exploitatie

Woningcorporatie De Gemeenschap heeft een sluitende exploitatie met deze aanpak. De huuropbrengsten dekken de kosten. Hun grote voordeel was dat ze het complex voor het symbolische bedrag van 1 euro konden kopen van SSHN. SSHN wilde de woningen zelf niet aan vergunninghouders verhuren, omdat zij zich richten op studenten.

De buurt en begeleiding

De buurt verwelkomde hun nieuwe buren. Zo initieerden zij ‘Welcome to
the neighbourhood’. De buurtbewoners organiseren allerlei activiteiten voor de vergunninghouders om hen een thuisgevoel te geven en hen beter te integreren in Nederland. Iedere zondag is er een gezamenlijke activiteit, zoals sporten of koken. Ook de studenten van de HAN, die op het terrein wonen, spelen een actieve rol in de begeleiding van de vergunninghouders. Ze zorgden onder andere voor een bibliotheek en sport- en spelactiviteiten. Daarnaast is een opbouwwerker van de Tandem actief voor 8 uur per week. Op het terrein is een woonunit beschikbaar gesteld voor de betrokken organisaties. Ook de studenten hebben toegang tot deze ruimte. Hier kunnen ze bijvoorbeeld activiteiten voorbereiden. Er is dagelijks een beheerder aanwezig voor twee tot vier uur.

Onderwijs

In de week dat de vergunninghouders introkken in het complex deden zij meteen een ‘taalintake’. In deze intake werd hun letterkundigheid getoetst. De week die daarop volgde begonnen ze met school. Ze volgden op het ROC vijf dagen per week een dagdeel Nederlandse taalles en een inburgeringscursus. De gemeente schenkt 500 euro per vergunninghouder voor de aanschaf van een laptop en een fiets. Hiermee kunnen ze makkelijker deelnemen in de maatschappij en hun opleiding succesvol afronden.

Gemeente betaalt de huur

Woningcorporatie De Gemeenschap vindt het belangrijk dat het project om huisvesting en integratie draait en niet om huurachterstanden en deurwaarders. Om die reden betaalt de gemeente de huur rechtstreeks aan De Gemeenschap. Dit voorkomt veel onnodige problemen.

Betrokken organisaties

• www.wbsg.nl (Arjen Keijzer)
• www.nijmegen.nl (Sjon Debie, Dorien Wilson)
• www.talis.nl (Frits Baghus, Jaques Steegemans)
• www.sbh.nl (Michiel Akkersdijk)

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met de projectmanager Arjen Keijzer van woningcorporatie De Gemeenschap via a.keijzer@wbsg.nl.