Schaarse ruimte slim benutten bij plannen van maatschappelijke voorzieningen

Vijf inspirerende praktijkvoorbeelden van meervoudig ruimtegebruik en het clusteren van maatschappelijke functies

• Sportvoorzieningen op het dak van een bedrijf.
  Een van de meest bekende en aansprekende voorbeelden hiervan zijn de voetbalvelden op het dak van de Ikea in Utrecht. De Ikea is in 1996 gevestigd in Kanaleneiland. Na ruim tien jaar wil IKEA uitbreiden op de bestaande locatie. De enige mogelijke plek was echter al bezet door de voetbalvelden. In overleg met de clubs en de gemeente zijn de sportvelden gerealiseerd bovenop de parkeergarage van de Ikea. Een ander voorbeeld ligt in de gemeente Schiedam, daar is het tunneldek van de A4 gebruikt voor sportvoorzieningen en een park.

• Schoolplein op het dak van de school
  Bij primair onderwijs is de richtlijn om een buitenruimte van 3 m2 per leerling te realiseren, met een minimum oppervlakte van 300 m2. Daarmee wordt beoogd om voldoende speelruimte voor kinderen te creëren. Omdat het niet altijd mogelijk is om in een hoogstedelijk gebied een buitenruimte te creëren voor leerlingen, zijn creatieve oplossingen nodig. Een voorbeeld is de Jan Prins School in Rotterdam. Hoewel het dak van de Jan Prins School in Rotterdam nog wel wat groen en beschutting tegen de zon kan gebruiken, is op het dak een schoolplein gerealiseerd. Dit laat zien dat ook in centrumgebieden voldoende buitenruimte kan worden gerealiseerd voor het primair onderwijs.

• Schoolpleinen onderdeel uit laten maken van de openbare ruimte
  Een voorbeeld is Kindcentrum de Vlinder in Oldebroek, waarbij een pannakooi, parcourstoestellen, korfbalkorf, struinpaadjes en verschillende speelelementen zijn gerealiseerd. “Het plein is voor iedereen”: ook bewoners uit de buurt mogen gebruik maken van het plein. Doordat buurtbewoners zelf de handen uit de mouwen hebben gestoken, subsidies en onderhoudsbudgetten zijn gecombineerd, is het mogelijk geweest om een hoogwaardig openbaar toegankelijk schoolplein te realiseren waar ook kinderen buiten schooltijd kunnen spelen.

• Het clubgebouw als middenstip van het dorp
  Sport- en verenigingsgebouwen worden vooral in het weekend gebruikt en doordeweeks in de avonden. Een groot gedeelte van de week staan de gebouwen en kantines dus leeg. Een voorbeeld van hoe deze ‘leegstand’ kan worden ingevuld is om een verenigingsgebouw te combineren met een buurthuisfunctie. Zo is buurthuis de Verbinding gevestigd in het gebouw van CSV ’28 in Zwolle.

• Meerdere maatschappelijke voorzieningen samenvoegen in één pand, zoals een Multifunctionele Accommodatie (MFA), Gezondheidscentrum of Integraal Kindcentrum (IKC)
  Het samenvoegen van gerelateerde functies in één pand heeft zo zijn voordelen. In plaats van dat een huisarts, tandarts, apotheek en fysiotherapeut elk in een eigen pand zijn gevestigd, biedt het clusteren van deze functies in één pand zowel efficiëntievoordelen als extra klantgemak. Hetzelfde geldt voor een integraal kindcentrum, waarin primair onderwijs is geclusterd met een kinderdagverblijf, buitenschoolse opvang (en soms zelfs jeugdzorg). Tot slot, een mooi voorbeeld is Bestwijzer in de gemeente Best. Op deze locatie zijn 25 maatschappelijke partners gevestigd (denk aan de GGD, voedselbank, de woningcorporatie, de seniorenraad en zorgverleners). Inwoners kunnen bij één loket terecht voor al hun hulpvragen. Doordat alle (zorg)organisaties in één pand zijn gevestigd, weten de zorgorganisaties elkaar onderling goed te vinden, waardoor complexe hulpvragen efficiënt worden opgepakt. Dit levert ook nog eens ruimtebesparing op doordat functies zijn geclusterd.