Uitingsvorm van sociale spanningen in de wijk

Vormen van maatschappelijke reactie

Maatschappelijke emotie kan zich op verschillende manieren uiten in een maatschappelijke reactie. We maken onderscheid tussen:

1. maatschappelijke commotie (geen invloed op het maatschappelijke verkeer);
2. maatschappelijk bezorgdheid (onbedoeld invloed op het maatschappelijke verkeer)
3. maatschappelijke agressie (verstoren van maatschappelijk verkeer).

Maatschappelijke commotie

Maatschappelijke commotie is de maatschappelijke behoefte om emoties en opvattingen te uiten, bijvoorbeeld naar aanleiding van een incident of aangrijpende gebeurtenis(sen) en risico’s. Denk aan een verkeersongeval op een gevaarlijk kruispunt in het dorp, de voorgenomen kap van een eeuwenoude boom of de vestiging van een veroordeelde pedofiel in het dorp.

Het praten over incidenten en risico’s kan dienen als een gezonde ontlading van de emotie: het incident vormt het gesprek van de dag op schoolpleinen en bij de koffieautomaat, er verschijnen opiniërende krantenartikelen of mensen organiseren een stille tocht om slachtoffers te herdenken.

Een concreet voorbeeld van maatschappelijke commotie is het publieke debat rondom de vestiging van zedendelinquent Benno L. in Leiden. Vooral tegenstanders spraken zich fel uit en er werden demonstraties georganiseerd bij de woning van Benno L. Deze commotie ontaarde echter niet in de gevreesde maatschappelijke agressie. De acties hadden geen invloed op het maatschappelijk verkeer.

Maatschappelijke bezorgdheid

Maatschappelijke bezorgdheid ontstaat als zorgen vanwege een incident of risico leiden tot acties bij groepen in de samenleving. Deze acties kunnen onbedoeld het normaal maatschappelijk verkeer verstoren. Denk aan ouders die hun kind niet naar school laten gaan vanwege een vermeende pedofiel in de buurt of mensen die niet naar buiten gaan, omdat ze bang zijn voor een griepepidemie. Acties vanuit maatschappelijke bezorgdheid kunnen overigens ook resulteren in positieve acties, zoals een gemeenschappelijke zoektocht naar vermiste kinderen.

Maatschappelijke agressie

Maatschappelijke agressie ontstaat als maatschappelijke acties naar aanleiding van een incident of risico doelbewust zijn gericht op het verstoren van het normaal maatschappelijk verkeer. Hoewel bestuurders vaak bang zijn voor het ontstaan van maatschappelijke agressie, komt deze reactie nauwelijks voor in Nederland. Een voorbeeld van maatschappelijke agressie zijn de rellen in Londen in 2011, naar aanleiding van de dood van een gekleurde man door schoten van de politie. Een ander voorbeeld zijn de wegblokkades van Franse vrachtwagenchauffeurs naar aanleiding van een belastingverhoging in 2015.