Inhoud kennisdossier

Thema’s

Deel deze pagina via

Contact

Maatschappelijk draagvlak

Net als eerdere jaren staan migratie en integratie bovenaan de lijst van maatschappelijke problemen waar men zich in Nederland het meest zorgen over maakt (SCP, 2016). Het SCP rapport ‘Integratie in Zicht’ laat zien dat zwarte piet, radicalisering, de vluchtelingencrisis en etnisch profileren een van de onderwerpen zijn waar de emoties soms over oplopen. Zo vinden mensen het soms oneerlijk dat vluchtelingen geld en voorzieningen krijgen, terwijl sommige Nederlanders in armoede leven en jaren op een woning moeten wachten. Anderzijds zijn er ook veel mensen die juist voor de opvang van vluchtelingen zijn.

In enkele gevallen leidt dit tot wat vaak ‘dreigende maatschappelijke’ spanningen wordt genoemd. Opstootjes en rellen rond informatiebijeenkomsten of demonstraties voor of tegen vluchtelingen. Hoe kunnen gemeenten deze maatschappelijke emoties leren inschatten, zodat daar adequaat op gereageerd kan worden? Op deze pagina vindt u kennis- en praktijkvoorbeelden die inzicht en enkele handelingsperspectieven bieden.
Een passende omgang met ‘maatschappelijke spanningen’ kent verschillende aspecten:

Oorzaken sociale spanningen in de wijk

Een collectieve emotie is een emotionele reactie die door een (groot) deel van de maatschappij gelijk wordt ervaren. Deze emoties overstijgen het individuele- én het groepsniveau. Niet alle incidenten waarbij één of meerdere personen betrokken zijn, leiden tot collectieve emoties. Bij het ene incident ontstaat wel een collectieve emotionele reactie in een gemeenschap, terwijl bij andere incidenten deze reactie geheel achterwege blijft. Lees verder voor de redenen van- en factoren die invloed hebben op collectieve emoties.

Uitingsvormen van sociale spanningen in de wijk

Maatschappelijke emotie kan zich op verschillende manieren uiten in een maatschappelijke reactie. We maken onderscheid tussen:
1. maatschappelijke commotie (geen invloed op het maatschappelijke verkeer);
2. maatschappelijk bezorgdheid (onbedoeld invloed op het maatschappelijke verkeer)
3. maatschappelijke agressie (verstoren van maatschappelijk verkeer).

Communicatie bij sociale spanningen in de wijk

De reactie vanuit de overheid op sociale spanningen kan zowel een positief als een negatief effect hebben. De spanningen kunnen erdoor verergeren of juist afnemen. Als de overheid op een passende manier reageert op het type spanning dat aan de orde is, kan ze daarmee voorkomen dat de emotionele reactie van de burgers escaleert.

Effectieve bewonersbijeenkomsten

In een situatie van sociale spanningen in de samenleving kan de overheid actief een gesprek aangaan met burgers, bijvoorbeeld met het organiseren van een bijeenkomst. Er zijn verschillende manieren om de-escalerend te werk te gaan. Van de fysieke zaalindeling van een bijeenkomst, tot de aan-/afwezigheid van beveiliging of politie. Ook inhoud, inspraak en nazorg spelen een belangrijke rol.
- Lees verder

Draagvlak

Een bekend bestuurlijk principe is NIMBY (not in my backyard) gedrag van burgers. Hoewel mensen vinden dat er bijvoorbeeld windmolens zouden moeten komen, willen zij liever niet dat de windmolens in de buurt van hun huizen worden gebouwd. Zij zijn bang om onevenredig veel overlast te ervaren ten opzichte van anderen. Ook bij azc’s of vluchtelingenkampen lijkt dit effect aan de orde te zijn. Een van de manieren om op voorhand om te gaan met deze NIMBY-gevoelens van inwoners, is door ze mee te laten profiteren van de beleidskeuze.

Meer informatie