‘Excitement of the new’

De retailsector is in transitie, winkelketens verkeren in zwaar weer en de concurrentie tussen binnensteden is groot. Stadsbezoekers zijn nodig om te overleven en beleving lijkt een tovermiddel om bezoekersaantallen te vergroten. Maar kun je beleving eigenlijk wel toevoegen?

Lisa Rot, stagiaire binnenstad Platform31, 17 maart 2016

Volgens Schellekens is beleving het persoonlijk beseffen van de betekenis van de situatie waarin iemand zich begeeft. Schellekens is een ecologisch psycholoog, gepromoveerd op de beleving van de stad. Beleving is persoonsgebonden, afhankelijk van de context en zeker niet altijd positief. Bang zijn in een donker steegje of balen van in een hondendrol stappen is ook een beleving. Wie het heeft over ‘beleving’ in termen van levendigheid, spreekt over een ‘ervaring’ in de stad, over reuring. Overigens zegt dit nog steeds niets over de vraag waarom we beleving willen toevoegen aan het stadcentrum.

Nieuwsgierigheid opwekken

Wat winkels en steden proberen te doen, is meer bezoekers trekken door hun zintuigen op een positieve manier te prikkelen. Zoals op het Julianaplein in Bussem, waar BLOOMS! zitelementen in de vorm van bloemen heeft neergezet om het plein gezelliger te maken. Het zijn dus eigenlijk ‘belevingsverstrekkers’ die het werk doen en ervoor zorgen dat bezoekers nieuwsgierig worden.

Volgens Gianotten blijft de huidige stadsbezoeker graag in ‘the comfort of the known’, maar zoekt hij meer en meer naar de ‘excitement of the new’. Gewone objecten zoals zitelementen worden in een verassend jasje gestoken en in Groningen hebben ze aan de Reitemakersrijge een door Rem Koolhaas ontworpen openbaar urinoir geplaatst. Wanneer de ‘excitement of the new’ bij een bezoek aan de stad wordt gecreëerd door de toevoeging van belevingsverstrekkers, blijft het stadsbezoek een positieve herinnering voor de bezoeker. Het gevolg hiervan: een positief imago voor de stad.

Aandachtstrekkers

Sterke aandachttrekkers in de stad zijn niet-alledaagse elementen in een straat of winkel. Ongewone of onduidelijke zaken. Afwijkende architectuur trekt bezoekers zoals Nemo in Amsterdam, het Rietveld Schröderhuis in Utrecht en het Intell Hotel in Zaandam. De verwondering over een object of een gebeurtenis, spelen in op de behoefte om dichterbij te komen. Verassende gebeurtenissen in de stad zijn ook voor terugkerende bezoekers belangrijk. Zoals Spoffin, een jaarlijks terugkerend festival in Amersfoort waarbij podiumkunsten worden vertoond in de openbare ruimte. De stad is het decor voor straattheater. Andere steden concurreren om de eerste etappe van wielerwedstrijden, zoals de start van de Giro d’Italia en afgelopen zomer de Tour de France in Utrecht. Beiden krachtige vormen van aandachttrekken die lang blijven hangen. De bezoeker zal thuis blijven denken aan wat hij in de stad heeft meegemaakt.

Imagovorming

Het toevoegen van belevingsverstrekkers kan de persoonlijke perceptie van bezoekers veranderen. Een moeder en dochter beleven een gezamenlijk bezoek aan een winkel anders dan een ouder echtpaar of soloshopper. Belevingsverstrekkers beïnvloeden de interactie tussen een persoon en de omgeving en welke betekenis een persoon geeft aan de situatie waarin hij zich begeeft. Voor gemeenten en stadcentra is het belangrijk hoe bezoekers hun ervaringen naar buiten brengen en doorvertellen. Het vertalen en overbrengen van de beleving in het stadcentrum is hoe imago wordt gevormd.

Feestaardvarken

Een voorbeeld van een centrum waar belevingsverstrekkers meer bezoekers aantrekken is Arnhem. Burgers Zoo heeft ter gelegenheid van het 100-jarige bestaan van het dierenpark een enorm ‘Feestaardvarken’ in het centrum geplaatst. Hierdoor is dat deel van de binnenstad op de kaart komen te staan. Kinderen klimmen erop, mensen gaan er speciaal heen om het te bekijken. Het staat nu op Tripadvisor in de top 10 van leukste dingen om te doen bij een bezoek aan Arnhem. Bezoekers willen het nader bekijken. Ze zijn nieuwsgierig naar wat daar aan de hand is. Het effect is een positieve beleving in de stad.