Wetenschap en beleid

Er komen jaarlijks vele rapporten uit over het thema arbeidsmarkt en onderwijs. Om door de bomen het bos te blijven zien, worden hier per thema de belangrijkste onderzoeksrapporten getoond. De belangrijkste conclusies worden genoemd – met eventueel de bijbehorende beleidsimplicaties voor lokaal of regionaal beleid-. Op deze manier krijgt u snel een beeld van de actuele ontwikkelingen uit de wetenschap. Vier thema’s worden behandeld:

• Naar een inclusieve arbeidsmarkt
  Steeds meer mensen vinden werk in Nederland. Het aantal mensen met een WW-uitkering en een bijstand daalt, het aantal vacatures neemt toe. De participatie van bepaalde groepen blijft echter achter. Deze bevinden zich vaak in de basis van de arbeidsmarkt. Ze zijn laagopgeleid, langdurig werkloos of er speelt multi-problematiek. Zo stijgt het aantal mensen ouder dan 45 in de bijstand, en blijft ook het aandeel bijstandontvangers met een niet-Westerse migratieachtergrond onverminderd hoog. Voor gemeenten speelt de vraag hoe er meer kansen voor deze basis gecreëerd kunnen worden op de arbeidsmarkt. Hoe kom je tot een arbeidsmarkt waarin iedereen mee kan doen?

• Overheid, onderwijs en ondernemer
  De eisen die aan nieuwe werknemers worden gesteld lijken te veranderen. In sectoren als de zorg, logistiek en techniek beïnvloeden nieuwe technologische en maatschappelijke ontwikkelingen de werkzaamheden. Zogenaamde 21st century skills – zoals digitale vaardigheid en creatief denken – worden belangrijker. Lokale en regionale overheden, onderwijsinstellingen en ondernemers gaan in gesprek om onderwijscurricula aan te sluiten op de vraag van de toekomst.

• Robotisering, automatisering en digitalisering
  Er zijn verschillende ideeën over de mogelijke gevolgen van robotisering, automatisering en digitalisering op de arbeidsmarkt. Waar bij de een de angst overheerst dat er veel banen in het lagere- en middensegment verdwijnen, ziet de ander juist kansen voor meer werkgelegenheid. Er is echter overeenstemming dat de technologische ontwikkelingen voor grote veranderingen gaan zorgen op de vraag naar arbeid. Voor lokale – en zeker ook regionale – beleidsmakers heerst de vraag hoe zij zich op deze veranderingen kunnen voorbereiden.

• Kansen van de energietransitie
  De groeiende aandacht voor de energietransitie schept kansen op de arbeidsmarkt. Er ontstaat bijvoorbeeld werk op de thema’s gasloze wijken, circulaire economie en klimaatadaptatie. Nieuwe ideeën moeten bedacht, gepland en uitgevoerd worden. In potentie schept dit werk voor zowel hoog- als laagopgeleiden. Hoeveel werk er in praktijk wordt gecreëerd door de energietransitie is nog onduidelijk. Het is voor beleidsmakers echter nu al van belang om te onderzoeken hoe de energietransitie voor iedereen voordelig kan zijn.