- kennisvanstadenregio
- Kennisdossiers
- Kennisdossier Interbestuurlijke samenwerking
- Uitvoerbaarheid van beleid
Uitvoerbaarheid van beleid
De G40 stet dat in departementen en in de Eerste en Tweede Kamer de uitvoerbaarheid van beleid te weinig aandacht krijgt in beleidsvorming. Elk departement maakt op basis van eigen logica keuzes voor de toedeling van taken, definities, prestatie-indicatoren, schaalniveau, regionale indeling en randvoorwaarden. Maar ook als een regeling onderwerp wordt van politiek spel, ontstaat het risico dat er onwerkbare compromissen gesloten worden. Landelijke taken en regelingen worden belegd bij gemeenten, terwijl de uitvoering hen te veel capaciteit vraagt en ze niet altijd zicht hebben op de betreffende doelgroep. Dat komt niet ten goede aan de uitvoering en dus de achterliggende doelen en beoogde resultaten. Een goede uitvoerbaarheid begint vroeg in het beleidsproces. Al bij de start van de ontwikkeling van beleid of regelgeving is betrokkenheid van gemeenten een vereiste. Het moet gemeengoed worden dat de toets op uitvoerbaarheid leidt tot betere wet- en regelgeving en meer draagvlak voor beleid.
Publicaties
Naar een uitvoerende macht
ROB, november 2024
In dit advies aan regering en parlement, pleit de Raad voor het Openbaar Bestuur (ROB) ervoor om het versterken van de positie van uitvoerende professionals en organisaties binnen de overheid te versnellen. De uitvoerders zijn de cruciale schakel tussen overheid en samenleving, en moeten daarvoor van beleidsmakers en politici de ruimte en invloed krijgen voor het vormgeven van nieuw beleid of om van wet- en regelgeving af te wijken. De kennis en voeling met de samenleving moet via de uitvoerders onderdeel worden van de overheid.
Uitvoerbaarheidstoets decentrale overheden
Kenniscentrum voor beleid en regelgeving
Deze uitvoerbaarheidstoets (UDO) van het Kenniscentrum voor beleid en regelgeving helpt bij het ontwikkelen van uitvoerbaar beleid door samenwerking tussen Rijk en decentrale overheden. Het Normenkader Interbestuurlijke Verhoudingen biedt richtlijnen voor deze samenwerking, gericht op effectieve taakverdeling en beleidsvorming.
Van idee tot en met uitvoeringstoets
Ministerie van Financiën, mei 2021
Het ministerie van Financiën legt in dit rapport uit hoe praktisch uitvoerbaar beleid kan worden ontwikkeld. Het vereist vroege betrokkenheid van uitvoeringsorganisaties, systematische uitvoeringstoetsen, en betere samenwerking en informatie-uitwisseling tussen beleidsmakers en uitvoerders om de haalbaarheid en impact van beleid te waarborgen.
Herijking Werk aan Uitvoering
Werk aan uitvoering, februari 2024
Werk aan uitvoering is een overheidsbreed programma met als doel de publieke dienstverlening duurzaam te verbeteren. Een dienstverlening die aansluit op de verwachtingen en behoeften van mensen en bedrijven en die menselijk, wendbaarder en toekomstbestendig is. De Herijking van Werk aan Uitvoering (2024) richt zich op een stapsgewijze aanpak en samenwerking tussen ministeries, publieke dienstverleners en gemeenten. Dit moet leiden tot dienstverlening die beter aansluit op de behoeften van mensen en bedrijven, met ruimte voor maatwerk en digitale inclusie.
De staat van de uitvoering 2024
VNG, 2024
Dit uitgebreide VNG-advies pleit voor complexiteitsreductie en betere gegevensuitwisseling om de uitvoerbaarheid van beleid te verbeteren. De VNG roept op tot een overheidsbrede digitaliseringsstrategie en benadrukt de noodzaak van meer coördinatie en samenwerking tussen overheidsorganisaties. Gemeenten moeten vanaf het begin bij de beleidsvorming betrokken worden. De VNG benadrukt betere gegevensuitwisseling en balans tussen taken en middelen.
Lopende projecten
Het volgende project is gericht op het vergroten van de uitvoerbaarheid van beleid:
Ruimtelijk Economische Organisatie van Stedelijk Nederland (REOS)
van Platform31 richt zich op het verbeteren van de uitvoerbaarheid van beleid door strategische ruimtelijk-economische vraagstukken te adresseren. Door een integrale en participatieve aanpak draagt het REOS-project bij aan de verbetering van de uitvoerbaarheid van beleid op zowel regionaal als nationaal niveau.
Het project werkt aan het formuleren van een langetermijn agenda en vertaalt deze naar concrete handelingsperspectieven voor de korte termijn. Dit gebeurt door middel van expertsessies en gesprekken met wetenschappers, rijksadviseurs en strategen van ministeries en metropoolregio’s.
Een belangrijk element uit de adviezen voor verbetering van de uitvoerbaarheid van beleid dat in dit project terugkomt, is de vroegtijdige betrokkenheid van verschillende stakeholders. Door vanaf het begin beleidsmakers, uitvoerders en wetenschappers te betrekken, wordt gezorgd voor een breed gedragen en uitvoerbaar beleid. Dit sluit aan bij de aanbevelingen om uitvoeringsorganisaties vanaf het begin te betrekken bij het beleidsproces. Daarnaast legt het project de nadruk op integrale samenwerking tussen verschillende overheidslagen en sectoren. Dit bevordert een samenhangende aanpak van ruimtelijke en economische vraagstukken, wat de uitvoerbaarheid van beleid ten goede komt. Het project stimuleert ook kennisdeling en coördinatie, wat helpt om best practices te verspreiden en gezamenlijke uitdagingen aan te pakken.
Meer informatie over het REOS-netwerk 2.0
Praktijkvoorbeelden
Praktijkvoorbeelden van het werken aan uitvoerbaar beleid zijn te vinden bij de VNG.
De VNG speelt een cruciale rol bij uitvoeringstoetsen om te beoordelen of nieuwe taken voor gemeenten haalbaar en uitvoerbaar zijn. Het proces begint al bij de beleidsvorming en de totstandkoming van wetgeving, waarbij de VNG de praktische uitvoerbaarheid van voorgenomen beleid beoordeelt.
Het Kenniscentrum Analyse – een onafhankelijk onderdeel binnen de VNG – voert gedetailleerde analyses uit en geeft advies over de impact van nieuwe wet- en regelgeving op gemeenten. Dit omvat het identificeren van mogelijke knelpunten en het voorstellen van oplossingen om de implementatie te vergemakkelijken. Door deze proactieve benadering zorgt de VNG ervoor dat gemeenten goed voorbereid zijn op hun nieuwe taken en verantwoordelijkheden.
Daarnaast deelt de VNG de resultaten van deze uitvoeringstoetsen met relevante stakeholders, waaronder het Rijk, om gezamenlijk te werken aan verbeteringen in het beleid. Dit bevordert een constructieve dialoog tussen verschillende bestuurslagen en draagt bij aan een efficiëntere en effectievere uitvoering van overheidsbeleid.
