Verslag congres Open Data Smart Cities: 6 November 2014

13 november 2014

Op 6 november 2014 is een congres gehouden om open data van de (rijks) overheid en Smart City-concepten aan elkaar te verbinden. De organisatie bestond uit een team van EZ, BZK, I&M en ECP. De Stichting Digitale Steden Agenda (DSA) is ingezet om het programma en logistieke zaken te regelen. In overleg met de DSA is de formule gekozen om de ochtend van het congres te wijden aan verdiepingssessies met multidisciplinaire teams om business cases te ontwikkelen rondom vijf actuele maatschappelijke kwesties. Deelname aan deze ochtendsessies was uitsluitend mogelijk op uitnodiging. Het middagprogramma was toegankelijk voor een breed publiek en was gevuld met sprekers, workshops, interviews over open data en Smart Cities en een verkiezing van de beste ideeën uit de ochtendsessies. Het congres past in een serie van congressen – estafettes – over open data, die het rijk en overheden gratis ter beschikking stellen.

Het open databeleid is een direct uitvloeisel van een Europese richtlijn die lidstaten verplicht hun data openbaar te maken. Het Kabinet Rutte II heeft ICT-doorbraakprojecten benoemd teneinde commerciële activiteiten te stimuleren. Het ministerie van EZ is de trekker van dit programma. Open geo-data is één van de ICT-doorbraakprojecten. Minister Kamp heeft Mark Herbold (Esri) benoemd tot boelbeeld en aanjager van het Open Geo-Data beleid.

De ochtendsessies van het congres zorgden voor veel energie en dynamiek. In overleg met aangehaakte partners zoals gemeente Den Haag, gemeente Rotterdam en gemeente Amsterdam zijn de volgende 5 thema’s geselecteerd: Luchtkwaliteit, Dagje Strand, Leegstand, Ouderenzorg en Energie. De opdracht was om een businesscase te ontwikkelen uitgaande van een vooraf geformuleerd maatschappelijk probleem. Om de sessies goed voor te bereiden en te definiëren zijn voorafgaand aan het congres trekkers gevraagd voor elk van de 5 thema’s. Het Longfonds heeft bij het thema ‘Luchtkwaliteit’ de luchtverontreiniging in de directe leefomgeving van carapatiënten voor haar rekening genomen. ‘Dagje strand’ werd getypeerd door file- en parkeerproblemen op stranddag, getrokken door de gemeente Den Haag. ‘Leegstand’ van winkels en gebouwen geeft een onaantrekkelijk karakter en vergroot het gevoel van onveilig wonen. Dit werd voorbereid door de gemeente Rotterdam. ‘Ouderenzorg’ gaat over een breed scala aan zaken gericht op het langer zelfstandig thuis wonen van ouderen en werd getrokken door het ministerie van BZK. Bij het thema ‘Energie’ werd gefocust op een vermindering van energie verbruik en CO2-belasting door burgers. Gemeente Amsterdam heeft dit onderdeel voor haar rekening genomen.

Een kernteam met een organisatie als ‘probleemeigenaar’, een Disgover-trainee, ondersteuning vanuit DSA en deskundigen uit een grote diversiteit aan organisaties hebben in de aanloop naar het congres voorbereidingen gedaan en op het congres zelf de businesscase afgerond. Luchtkwaliteit en Dagje Strand hebben als gevolg van een ruime voorbereidingstijd en voldoende goede proposities voor businesscases de ideeën ver kunnen uitwerken. De onderwerpen Leegstand en Energie zijn relatief laat gestart waardoor de ideevorming onvoldoende was uitgewerkt. De gedegen voorbereiding van twee van de vijf thema’s, voorafgaand aan het congres zelf, hebben er zeker toe bijgedragen dat Luchtkwaliteit en Dagje Strand door zowel publiek als jury zijn uitgekozen voor de app prijs en datacoach.

Het congres werd in de ochtend in de aanwezigheid van circa 60 -70 deelnemers geopend met een video boodschap van Hans Tijl de directeur Ruimtelijke Ontwikkeling van het ministerie van I&M. In zijn boodschap vroeg hij de deelnemers nadrukkelijk aan te geven op welke terreinen er wensen zijn die door de overheden kunnen worden opgepakt. We staan op de drempel van een nieuwe tijd die vergelijkbaar is met de introductie van de stoommachine dan wel de industriële revolutie. De kunst is de juiste partijen om de tafel te krijgen. Van de overheid mag u verwachten dat die haar schatkamer openzet en data openbaar maakt, aldus Hans Tijl.

De circa 200 deelnemers aan het middagdeel van het congres konden kiezen uit ongeveer 25 programma onderdelen, variërend van een video boodschap van Maartje Schaake (Europarlementariër D66) tot interviews met gedeputeerden uit Groningen en Noord-Holland. Verder waren er workshops waarin Smart City-concepten, -projecten en -toepassingen uiteengezet werden. Omdat het Smart City-concept vrij breed gedefinieerd is, waren er presentaties over een breed veld aan onderwerpen t.w.: de fijne buurt, shopping 2020, open data in de zorgsector, haal meer uit de open data van de KvK, evenementenveiligheid, het ondernemers dossier, mijn WOZ, data publiceren en wat kun je met open data en ruimtelijk ontwerp.

De prijswinnaars voor de beste ideeën en businesscases t.w. Luchtkwaliteit en Dagje Strand werden op het congres bekend gemaakt en prijzen werden uitgereikt. Daarom mag worden verwacht dat de winnende teams direct na het congres aan de slag met het verder uitwerken van de businesscase. Het organisatieteam van EZ, BZK, I&M en ECP zal dit nauwgezet monitoren en waar nodig en mogelijk faciliteren. Naar verluid gaan ook de drie teams met de niet-winnende businesscases vervolgstappen ondernemen om een en ander uit te werken. Ook dit zullen we vanuit de organisatie nauwgezet volgen.