Nederlandse Smart Cities in internationaal perspectief

22 maart 2016

Hoe staan onze Nederlandse steden ervoor ten opzichte van het buitenland, wat is nodig om onze steden internationaal te ondersteunen en wat kan de overheid hierin betekenen? Nick Breukelman, Trade Adviser bij UK Trade & Investment van de Britse Ambassade en Nico Tillie, onderzoeker stedelijk metabolisme aan de TU Delft, geven hun reflectie. Overeenkomstig in hun antwoorden? Ze hebben een positief beeld van afzonderlijke Nederlandse steden, maar zijn minder positief over het gebrek aan samenwerking tussen de steden. Vanuit internationaal perspectief is dit zorgelijk: relatief kleine Nederlandse steden moeten concurreren met buitenlandse metropolen. Zonder verregaande samenwerking wordt dat lastig.

Wat doet u of uw organisatie met het thema smart cities?

Nick Breukelman: ‘UK Trade & Investment (UKTI) en is gevestigd in de Britse Ambassade in den Haag en is onderdeel van de Foreign & Commonwealth Office ( FCO), oftewel de Britse evenknie van het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Het UKTI identificeert marktkansen en assisteert Britse bedrijven om wereldwijd te slagen. Zo ook in de sector Smart Cities, waarin we momenteel met Britse steden zoals Bristol, Glasgow, en Manchester samenwerken om hun vooruitstrevende Smart City-projecten ook in Nederland te laten landen. De Smart City-campagne uit zich in de vorm van een Handelsmissie in de tweede helft van 2016. Dan brengen we Britse steden en bedrijven in contact met Nederlandse equivalenten om zo projecten bilateraal vorm te geven.’

Nico Tillie: ‘De afdeling Urbanism van de faculteit Bouwkunde van de TU Delft, bestaat uit cross sectoral research themes. Een daarvan heet Urban Metabolism and Smart Cities. Vooral de groep Environmental Technology and Design is hierin actief. Verder ‘host’ de groep Urban Landcape Architecture de European office van de World Council on City Data.’

Hoe staat Nederland ervoor in internationaal perspectief?

Nick Breukelman: ‘Internationaal gezien staat Nederland er goed op. Nederlanders staan bekend als geraffineerd volk met een hoog onderwijsniveau en Dutch Design staat bekend om de kwaliteit. Nederland is een land dat per definitie over de grens denkt. Een relatief kleine markt is eerder een voordeel dan een nadeel. Zodra Hollandse bedrijven zich beter beseffen dat Nederlandse kwaliteit internationaal wordt gewaardeerd, weerspiegelt dit in de bedrijfsvoering van bedrijven en steden. Dan wordt de stap om projecten over de grens te brengen ook veel kleiner. En kan Nederland op internationaal niveau pas echt laten zien waar het als klein land goed in is.’

Nico Tillie: ‘Ook diverse data tonen aan dat we het niet slecht doen. De vraag is alleen: wat meet je en wat voor effect heeft het?’

Wat doen we als land goed of minder goed?

Nick Breukelman: ‘Wat betreft smart cities is er in Nederland teveel verdeeldheid onder de steden. Als onderdeel van Foreign & Commonwealth Office benaderen we smart cities grotendeels vanuit een gecentraliseerde aanpak. Ik heb het gevoel dat de gemeenten in Nederland afzonderlijk allemaal mooie projecten opzetten, maar dat het enigszins ontbreekt aan eensgezindheid. Steden als Bristol, Manchester, en Glasgow werken ook afzonderlijk aan smart city-projecten en UKTI fungeert als verbinder. Zo creëren we uiteindelijk een Smart Society die op internationaal niveau laat zien waartoe ze in staat is.’

Nico Tillie: ‘Smart cities in Nederland zijn versnipperd en kennen te veel verschillende aanpakken. In Engeland vraagt de overheid aan BSI (de Britse NEN) om samen met de steden een standaard te ontwikkelen. In Nederland zetten we nog steeds in op losse projecten bij afzonderlijke organisaties. Het is wel goed dat de Internationale Organisatie voor Standaardisatie (ISO) meer aandacht krijgt. Dit biedt de kans om vanuit een stem naar buiten te treden.’

Wat is er nodig om internationaal concurrerend of onderscheidend te zijn?

Nick Breukelman: ‘Om internationaal onderscheidend te zijn is het vooral belangrijk om de markt over de grens goed te doorgronden. Op het oog schijnbaar onoverkomelijke barrières kunnen een reden zijn om een markt niet te betreden, terwijl lokale bedrijven er wellicht anders over denken. Dit verschil tussen perceptie en realiteit lijkt op het oog vaak ver van elkaar te liggen. Door vraag en aanbod te matchen met handelsmissies worden dit soort kloven gedicht en ontstaat een beter inzicht in lokale markten. Een mooi voorbeeld is de website https://www.exportingisgreat.gov.uk. Hierop publiceren alle Britse ambassades kansen waarop Britse bedrijven kunnen reageren. Zo wordt vraag & aanbod aan elkaar gelinkt.’

Nico Tillie: ‘Laat eenduidige aanpak meespelen op internationaal niveau. Blijft dit niet in eigen kleine projecten doen.’

Wat is uw advies voor de Nederlandse overheid?

Nick Breukelman: ‘Wanneer we het hebben over smart city-projecten dan adviseer ik lokale overheden om vaker met elkaar om de tafel te gaan. Enerzijds om zo op beleidsmatig niveau meer eensgezindheid te creëren. Anderzijds door lokale bedrijven te bewegen om ook projecten op te zetten in andere smart cities. Wanneer het beleid over dit vrij grijze begrip duidelijker op elkaar wordt afgestemd, ontstaat er eenvoudiger een eensgezinde aanpak en zijn smart city-projecten ook makkelijker over de grens te brengen.’

Nico Tillie: ‘Nederland heeft talent voor ruimtelijke ordening en milieutechnologi. Dit kunnen we internationaal nog meer promoten. Denk aan het vertalen van ISO-normen naar stadsniveau of het vertalen van resilience opgaven in steden wereldwijd of gezondsheidsopgave in steden wereldwijd. Zet in op een eenduidige aanpak! Wat is de Nederlandse standaard en aanpak voor smart cities? We hebben mooie voorbeelden. Gebruik die om internationaal mee te doen. Nu hobbelen we achter een paar andere landen aan, bepaalde sectoren uitgezonderd.’