‘Engineering Smart Cities of the Future’

Op 2 november 2015 vond het congres Engineering Smart Cities of the Future plaats bij de TU Delft. Een dag gevuld met keynote speeches, parallelsessies en een innovation faire over de techniek achter de Smart City. Belangrijkste conclusie van de aanwezige ingenieurs: we moeten ons niet focussen op de techniek, maar op de burger. Of dat een goed idee is vraag ik me af.

Na 2050 woont meer dan 75 procent van de wereldbevolking in de stad, waarvan 10 procent in steden met meer dan 10 miljoen inwoners. Een veel groter deel, namelijk 50 procent van de wereldbevolking woont in steden kleiner dan 500.000 inwoners. Deze verstedelijkte samenleving roept vraagstukken op ten aanzien van huisvesting, duurzaamheid, mobiliteit en omgevingskwaliteit. Er zijn ook kansen. Met behulp van technologie en data veranderen steden in de toekomst in Smart Cities.

Wie bestuurt de stad van de toekomst?

Reinier de Graaf, AMO (research en designstudio van OMA) waarschuwt voor een te optimistisch toekomstbeeld. Hij signaleert dat technologiebedrijven, zoals Cisco, IBM en Siemens niet langer alleen nieuwe technologie ontwikkelen maar ook steeds meer data verzamelen over steden en hun inwoners. Data waarmee zij vervolgens nieuwe producten zoals ‘urban dashboards’ ontwerpen en publieke diensten, zoals verlichting, aanbieden. En daarmee vervaagt het onderscheid tussen publieke en private dienstverlening volgens de Graaf. Hij vraagt zich af: ‘Wie bestuurt de stad van de toekomst? Het democratisch gekozen bestuur of de technologie bedrijven?’

Zukunftsstadt

Klaus Beckmann, Academy for Spatial Planning Germany, ziet Smart Cities als één van de mogelijke strategieën om de uitdagingen van de toekomst aan te gaan. Volgens hem is een transitie naar een nieuw stedelijk systeem gebaseerd op gedecentraliseerde infrastructuur en gedecentraliseerde governance gebaseerd op data. Om een visie op deze opgave te ontwikkelen en de rol van overheid, bedrijfsleven en onderzoek nader te bepalen is in Duitsland een nationale agenda onder de naam Zukunftsstadt ontwikkelt.

Smart industry

Li Qing van de Tsinghua university in China plaatst Smart Cities in economisch perspectief. Digitalisering biedt voor een ontwikkelingsland als China de kans om een aantal economische ontwikkelingsfases, zoals mechanisatie, elektrificatie en automatisering versneld door te maken of over te slaan. De nadruk ligt op het ontwikkelen van een smart industry gebaseerd op ICT. In China leidde technologische vooruitgang altijd tot verdere verstedelijking. Dat deze nieuwe steden smart zijn, is evident voor Qing.

Nieuw systeemdesign

Rogier van der Heide van Zumtobel lighting houdt een pleidooi voor een andere benadering ten aanzien van de stedelijke opgaven van de toekomst. Hij spoort ingenieurs aan om verder te kijken dan het ‘product’ en op zoek te gaan naar een nieuw systeemdesign. Als voorbeeld noemt hij dat lichtontwerp tegenwoordig niet meer gaat om verlichting alleen maar ook fungeert als service, als middel (bijvoorbeeld gezondheid) en als sfeermaker.

Slimme toepassingen

De verschillende bijdragen illustreren hoe verschillend over Smart Cities wordt gedacht. Desondanks staat de technologische ontwikkeling ten aanzien van slimme toepassingen in de stad niet stil, zo blijkt uit de parallelsessies en de vele pitches. Daaruit blijkt dat ingenieurs goed zijn in het ontwikkelen van allerlei innovaties. De burger moeten ze misschien maar overlaten laten aan productdesigners, ontwerpers en aan de burgers zelf.