Begrijpelijke en toegankelijke overheidsdiensten

Bij het aangaan van verbindingen met georganiseerde en ongeorganiseerde partijen is een begrijpelijke, toegankelijke communicatie vanuit de overheid essentieel. Burgers moeten bovendien op hun beurt kunnen inspelen op beleid en activiteiten van overheden en daarvoor is een toegankelijke, open overheid een belangrijke randvoorwaarde.

Toegankelijke dienstverlening zorgt ervoor dat alle burgers, ongeacht hun achtergrond of vaardigheden, gelijke toegang hebben tot overheidsdiensten, wat uitsluiting voorkomt. Als het contact met de overheid eenvoudig verloopt, hoort de overheid hierdoor beter wat er in de samenleving speelt en kan daardoor proactief problemen identificeren en aanpakken, voordat ze escaleren

Publicaties

Transparantie en gezag

Raad voor het Openbaar Bestuur (ROB), 2025

Het rapport Transparantie en gezag gaat in op de rol van transparantie in het versterken van het gezag van het openbaar bestuur. Transparantie wordt gezien als een cruciale waarde in een democratische samenleving, waar burgers recht hebben op inzicht in de informatie en het handelen van de overheid. Het rapport stelt dat transparantie inderdaad bijdraagt aan het gezag van het openbaar bestuur, maar niet altijd. Niet alle vormen van transparantie zijn even effectief; soms kan te veel nadruk op transparantie zelfs contraproductief werken. Het is essentieel om te begrijpen welke vormen van transparantie wel effectief zijn in het herwinnen van gezag. Het advies bouwt voort op het signalement ‘Gezag Herwinnen’ van november 2022 en biedt handvatten voor het verder vormgeven van transparantie en openbaarheid.

Lees verder

De duurzame kracht van democratie

Nederlandse School voor Openbaar Bestuur (NSOB), 2025

Hoe kan democratie ons houvast bieden in tijden van transitie, zoals de energietransitie? De auteur van ‘De duurzame kracht van democratie’ laat zien dat democratie een gedeeld kader biedt waarin sturingsrelaties tussen verschillende betrokkenen kunnen worden vormgegeven, ondanks continu wisselende omstandigheden. Dit gezamenlijke democratische project helpt bij het nemen van gedragen besluiten die niemand achterstellen.

Lees verder

Technologie in de tussentijd: AI, publieke waarde en democratie

Nederlandse School voor Openbaar Bestuur (NSOB), 2025

AI wordt gezien als een disruptieve technologie die fundamentele principes van het overheidsbestuur raakt. Het essay ‘Technologie in de tussentijd: AI, publieke waarde en democratie’ onderzoekt de impact van kunstmatige intelligentie (AI) op de democratische rechtsstaat en publieke waarde. De auteur benadrukt dat we ons in een overgangsperiode bevinden waarin AI nog niet volledig betrouwbaar is, maar te belangrijk om te negeren. Hij pleit voor expliciete sturing door de overheid om de democratische rechtsstaat te beschermen en de publieke waarde te optimaliseren. Het essay biedt drie strategieën voor het omgaan met AI en benadrukt het belang van kritische vragen om de gevolgen van AI goed in beeld te brengen.

Lees verder

Advies: Naar een uitvoerende macht

Raad voor het Openbaar Bestuur, november 2024

In een ongevraagd advies aan regering en parlement pleit de Raad voor het Openbaar Bestuur (ROB) ervoor om het versterken van de positie van uitvoerende professionals en organisaties binnen de overheid te versnellen. De uitvoerders zijn de cruciale schakel tussen overheid en samenleving, en moeten daarvoor van beleidsmakers en politici de ruimte en invloed krijgen voor het vormgeven van nieuw beleid of om van wet- en regelgeving af te wijken. De kennis en voeling met de samenleving moet via de uitvoerders onderdeel worden van de overheid.

Lees verder

Zien, luisteren en helpen

SCP, 2024

Dit rapport onderzoekt waarom gemeenten en dienstverleners niet alle inwoners bereiken die in aanmerking komen voor ondersteuning in het sociaal domein, en wat gemeenten kunnen doen om mensen beter te bereiken. Het SCP identificeert verschillende barrières, zoals gebrek aan bewustzijn bij burgers over beschikbare diensten en complexiteit van procedures. Het benadrukt het belang van proactieve benaderingen en betere samenwerking tussen verschillende organisaties om deze barrières te overwinnen. Het SCP adviseert gemeenten om meer in te zetten op persoonlijke benaderingen en maatwerk, zodat burgers zich beter gehoord en geholpen voelen. Het rapport biedt concrete aanbevelingen voor beleidsmakers en dienstverleners om hun bereik te vergroten en de effectiviteit van hun dienstverlening te verbeteren.

Lees verder

Projecten en overheidsprogramma’s

Werken aan betere overheidsdienstverlening

Rijksoverheid, z.d.

Hoewel de kwaliteit van de Nederlandse overheidsdienstverlening goed is, komen burgers en bedrijven nog regelmatig in de knel. Daarom ontwikkelt de Rijksoverheid samen met uitvoeringsinstanties, gemeenten en provincies een aanpak om de dienstverlening van de overheid te verbeteren. Doel is ervoor te zorgen dat overheidsdienstverlening beter aansluit bij wat burgers en bedrijven nodig hebben.

Lees verder

Praktijkvoorbeelden

Warmteloket in Lelystad: een kort gesprek helpt enorm

De gemeente Lelystad kent sinds juni 2024 een Warmteloket in het wijkcentrum van Boswijk. Het Warmteloket is een inlooppunt voor inwoners die vragen hebben over alles wat te maken heeft met energie in huis. Het loket zorgt ervoor dat vragen van bewoners én van de gemeente beantwoord worden. Het speelt een rol bij het betrekken van inwoners van één van de eerste wijken in Lelystad is waarvoor een wijkuitvoeringsplan wordt opgesteld. Maar inwoners uit heel Lelystad kunnen bij het loket terecht voor vragen over bijvoorbeeld verwarmen en koken zonder aardgas, isoleren, ventileren, energie besparen, subsidies en leningen.

Het Warmteloket kan een bijdrage leveren aan het vergroten van het bewustzijn van inwoners door op een laagdrempelige manier informatie te geven én vragen te beantwoorden. Tegelijk krijgt het programmateam warmtetransitie van de gemeente Lelystad een goed beeld van wat er in algemene zin speelt in de wijk en van de energietransitie in de wijk in het bijzonder.

Lees verder