Inventarisatie van opgaven

Publicaties

Sociale en Culturele Ontwikkelingen 2025

SCP, februari 2025

Het SCP biedt in dit rapport een breed overzicht van sociaal-maatschappelijke trends en vraagt aandacht voor de grote ongelijkheden tussen groepen mensen. Dit kan door te werken aan bestaanszekerheid voor de groepen mensen die het nodig hebben, niet alleen op het gebied van inkomen, maar ook door op meer structurele wijze in nieuw beleid te werken aan het verkleinen van ongelijkheden. He SCP benadrukt hierbij het belang van integraal beleid op het snijvlak van economie, leefomgeving en sociale ontwikkeling. Het rapport ondersteunt beleidsmakers bij het verbinden van opgaven op basis van data en maatschappelijke impact.

Lees verder

Propositie ‘De waarde van het sociaal domein’

VNG, 2024

Een goede aanpak van het sociaal domein begint met het strategisch in kaart brengen van opgaven zoals bestaanszekerheid, kansengelijkheid en leefbaarheid, aldus de VNG in deze propositie. Gemeenten worden opgeroepen om domeinoverstijgend te werken, en om gedeelde waarden als basis te nemen voor samenwerking en gedeeld eigenaarschap.

Lees verder

Eigen regie of een duurzame arbeidsmarkt?

SCP, april 2024

Hoe kijken overheid en burgers aan tegen verantwoordelijkheden rond een leven lang ontwikkelen? Dit rapport laat zien dat beleidsintegratie en samenwerking tussen domeinen zoals onderwijs, werk en zorg essentieel zijn voor een duurzame arbeidsmarkt. Door deze opgaven systematisch in kaart te brengen wordt duidelijk waar de knelpunten liggen. Opgaven die op het eerste gezicht los van elkaar staan, zoals mentale gezondheid en arbeidsdeelname, worden met elkaar verbonden. Zo ontstaat ruimte voor domeinoverstijgende samenwerking, waarbij bijvoorbeeld onderwijsinstellingen, werkgevers en zorgorganisaties gezamenlijk beleid ontwikkelen.

Lees verder

Aanpak klimaatadaptatie door gemeenten

PBL – stichting CAS, januari 2021

Deze kwalitatieve analyse van de manieren waarop gemeenten klimaatadaptatie integreren in hun beleid, laat zien dat gemeenten steeds vaker opgaven systematisch inventariseren en koppelen aan andere thema’s zoals leefbaarheid, veiligheid en ruimtelijke ordening. Een voorbeeld hiervan is te vinden in de gemeente Rotterdam, die klimaatadaptatie integreert in haar stedelijke herinrichting. Bij de herontwikkeling van de wijk Zomerhofkwartier koppelde Rotterdam klimaatadaptatie aan thema’s als leefbaarheid, veiligheid en ruimtelijke ordening. De gemeente gebruikt klimaatstresstesten om kwetsbaarheden te identificeren, zoals wateroverlast en hittestress. Op basis daarvan worden maatregelen genomen zoals het aanleggen van wadi’s, vergroening van straten en het verbeteren van sociale veiligheid. 

Lees verder

Lopende projecten

Monitorkaart Strategieën en Uitvoeringsagenda’s

Op deze interactieve kaart is te zien welke gemeenten en regio’s een klimaatadaptatiestrategie en uitvoeringsagenda hebben opgesteld. De informatie is gebaseerd op stresstests en risicodialogen, en bevat concrete maatregelen, kosten en koppelkansen met andere opgaven zoals mobiliteit en ondergrond.

Zie website Klimaatadaptatie Nederland

Platform ISOR – Koppelen van opgaven in de openbare ruimte

Platform ISOR ondersteunt gemeenten bij het integraal in kaart brengen van opgaven, urgenties en beleidsdoelen in de wijk. Denk aan thema’s als klimaatadaptatie, energietransitie en sociale opgaven die samenkomen in de fysieke ruimte. Deze integrale benadering vormt de basis voor een gedragen en uitvoerbaar wijkuitvoeringsplan. Gemeenten kunnen lid worden van Platform ISOR door zich aan te sluiten bij de community en deel te nemen aan sprints, trainingen en kennisdeling via platformisor.nl. Zo krijgen ze toegang tot methoden, tools en samenwerking met andere overheden en kennispartners. aU) en de werkagenda Waardengedreven Digitaliseren.

Zie website Platform ISOR

Wijkkompas

Het Wijkkompas is een methodiek die gemeenten en wijkpartners ondersteunt bij het realiseren van duurzame wijken. Het biedt structuur in het proces van wijkontwikkeling. Een expliciet onderdeel van het wijkuitvoeringsplan is het inventariseren en koppelen van opgaven: op basis van een afwegingskader worden relevante fysieke en sociale opgaven geselecteerd en verbonden aan de wijkaanpak.

Zie website Wijkkompas

Verduurzaming van kwetsbare wijken

Binnen het programma Verduurzaming Kwetsbare Wijken wordt gewerkt aan het verbinden van leefbaarheid en energietransitie. Gemeenten starten met een grondige inventarisatie van opgaven in de wijk, zoals energiearmoede, hittestress en sociale problematiek. Deze aanpak helpt om integrale keuzes te maken en betrokken partijen vroegtijdig te betrekken.

Zie website Platform31

Leerkring klimaatadaptatie in aardgasvrije wijken

De leerkring Klimaatadaptatie in aardgasvrije wijken is een kennisnetwerk waarin gemeenten en professionals ervaringen uitwisselen over het combineren van klimaatadaptatie met de warmtetransitie. De leerkring richt zich op het benutten van koppelkansen tussen bijvoorbeeld gezondheid en leefomgeving, het delen van praktijkvoorbeelden en het versterken van integrale wijkgerichte aanpakken voor een toekomstbestendige leefomgeving. De eerste stap in deze trajecten is het gezamenlijk in kaart brengen van relevante beleidsdoelen en ruimtelijke knelpunten, wat leidt tot gedeeld eigenaarschap en samenwerking.

Zie website Platform31

Praktijkvoorbeelden

Opgaven koppelen voorkomt dat vitale infrastructuur vastloop

In dit Rotterdamse project hebben systeemexperts van diverse organisaties in samenwerking met TNO Vector de vitale systemen van Rotterdam verkend. Op vier manieren zijn risico’s en kansen in kaart gebracht voor de korte, middellange en lange termijn (tot 5 jaar, van 5 tot 10 jaar, meer dan 10 jaar). Duidelijk wordt hoe urgente systeemproblemen (zoals overbelasting van elektriciteitsnet en riolering) vragen om een multilevel-aanpak. De onderlinge afhankelijkheid van systemen wordt zichtbaar gemaakt, wat de noodzaak tot koppelen onderstreept.

Lees verder (Platform31.nl)

Klimaatadaptief Paddepoel

In de wijk Paddepoel koppelt de gemeente Groningen klimaatadaptatie aan sociale en fysieke opgaven. Door herinrichting van de openbare ruimte worden wateroverlast, hittestress en sociale leefbaarheid tegelijk aangepakt. Dit gebeurt in samenwerking met bewoners, woningcorporaties en zorginstellingen.

Zie factsheet op degroenestad.nl (pdf)

Merwedekanaalzone

De gemeente Utrecht benut de gebiedsontwikkeling van de Merwedekanaalzone om klimaatadaptatie, energietransitie, mobiliteit en woningbouw te integreren. Door opgaven systematisch te inventariseren ontstaat inzicht in de ruimtelijke en financiële impact, wat leidt tot slimme koppelingen in ontwerp en uitvoering.

Zie Omgevingsvisie Utrecht deelgebied Merwedekanaalzone

Vestdijk Eindhoven

De herinrichting van de Vestdijk is een voorbeeld van hoe de gemeente Eindhoven klimaatadaptatie, luchtkwaliteit, mobiliteit en economische vitaliteit combineert. Door domeinoverstijgend te werken, wordt de straat groener, gezonder en aantrekkelijker voor bewoners en bezoekers.

Zie inspiratieboek Op naar een groener Eindhoven (pdf)

Deltaprogramma Ruimtelijke Adaptatie

Veel gemeenten gebruiken klimaatstresstests en risicodialogen om kwetsbaarheden in kaart te brengen. Op basis daarvan stellen ze integrale uitvoeringsagenda’s op waarin fysieke, sociale en economische opgaven worden gekoppeld.

Zie Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie