Beschermingsbewind

Het aantal mensen onder beschermingsbewind is de afgelopen jaren sterk gestegen. Ondanks dat nieuwe instroom daalt, blijft het totaal aantal mensen onder bewind onverminderd hoog vanwege de lage uitstroom.

Gemeenten vergoeden het bewind voor inwoners met een kleine portemonnee vanuit de bijzondere bijstand. Grote gemeenten vergoeden via de bijzondere bijstand inmiddels miljoenen per jaar. De vraag is of in alle gevallen beschermingsbewind noodzakelijk is, of dat ook een andere voorziening passend is. Daarnaast ervaren gemeenten weinig grip op de kwaliteit en duur van de bewindvoering, bijvoorbeeld als het gaat om de toeleiding naar een schuldregeling.

Opgave voor gemeenten

Geschikte en passende hulp bieden die aansluit bij de ondersteuningsbehoefte van de inwoner (of dit nu beschermingsbewind is of een andere voorziening).

  • Lokaal beleid
    • Vraag als gemeente opheffing van het bewind aan bij de rechtbank als er signalen binnenkomen dat onderbewindstelling niet meer nodig is.
    • Bied voorzieningen aan die inwoners vergelijkbare of lichtere ondersteuning bieden dan beschermingsbewind. Dit voorkomt instroom en schept mogelijkheden voor iemand om ondersteuning te blijven houden bij uitstroom.
  • Afspraken
    • Richt een periodiek overleg in met de regionale rechtbank en ketenpartners en werk aan wederzijdse erkenning, begrip en communicatie.
    • Sluit convenanten af of maak andere samenwerkingsafspraken met bereidwillige bewindvoerders in de regio. Deze afspraken kunnen gaan over de in- en uitstroom, kwaliteit en duur van beschermingsbewind.
    • Trek op met de rechtbank in de voorbereiding van het adviesrecht op schuldenbewinden om ervoor te zorgen dat de gemeente in zicht komt bij mensen die beschermingsbewind aanvragen. Zo is de gemeentelijke schuldhulpverlening bij sommige rechtbanken aanwezig en krijgen schuldenaren de mogelijkheid om direct met schuldhulpverlening in contact te komen.
    • Maak afspraken met ketenpartners, zoals woningcorporaties, over doorverwijzingen naar beschermingsbewind. In welke situaties kan dat wel en wanneer niet?

Er is een wetswijziging in voorbereiding die gemeenten de mogelijkheid biedt advies te geven aan de rechtbank bij de aanvraag van een schuldenbewind. Verschillende gemeenten, zoals Tilburg en Leeuwarden, experimenteren (samen met rechtbank en bewindvoerders) met de voorbereiding op dit adviesrecht.

symbool-groei-beschermingsbewind

Dilemma

Voorkomen dat burgers instromen leidt tot een beperking van het bedrag dat jaarlijks aan bijzondere bijstand voor beschermingsbewind wordt uitgekeerd. De keerzijde is dat (te strakke) sturing er aan bijdraagt dat kwetsbare burgers niet de passende ondersteuning krijgen die ze nodig hebben.

Uitkomsten kennisbijeenkomsten beschermingsbewind

Platform31 organiseerde in 2018 twee kennisbijeenkomsten over beschermingsbewind. In dit verslag (pdf) staan de uitkomsten van de bijeenkomsten met veel voorbeelden voor beleidsmakers van gemeenten.