Wet- en regelgeving

Nieuwe wetgeving in de maak

In april stemde de Tweede Kamer in met het wetsvoorstel Participatiewet in Balans. In het wetsvoorstel staan ruim 20 maatregelen om de wet op korte termijn te vereenvoudigen en verbeteren. Op de langere termijn komt er een fundamentele herziening van de Participatiewet. Het gaat o.a. om maatregelen die het aantrekkelijker moeten maken om te werken naast een uitkering, zoals de uniformering van de bijverdiengrenzen.

Het (inmiddels demissionaire) kabinet wil de mens meer centraal stellen in de sociale zekerheid en voorziet een aanpassing van het belasting- en toeslagenstelsel en het verbeteren van het huidige toeslagenstelsel. Zie voor meer info: nieuwsbericht Mens meer centraal in toeslagenstelsel (ministerie van Financiën, 31 maart 2025).

Het ministerie van SZW is bezig met het besluit Proactieve dienstverlening SZW. De internetconsultatie sloot op 14 mei 2025. De bedoeling van dit besluit is dat het voor gemeenten, UWV en SVB mogelijk wordt om onderling gegevens uit te wisselen en te onderzoeken of iemand in aanmerking komt voor bijvoorbeeld minimaregelingen of schuldhulp.

In juni 2025 is het Nationaal Programma Armoede en Schulden gepresenteerd dat als doel heeft om (kinder)armoede te verlagen, de langetermijneffecten van armoede tegen te gaan en mensen in armoede te helpen vooruit te komen. Het programma is een vervolg op de Aanpak geldzorgen, armoede en schulden 2022-2025.

Nieuwe rekenmethode

In oktober 2024 kwamen Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud) en het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) met een nieuwe methode om armoede in Nederland te meten. Deze nieuwe methode werd positief ontvangen, maar er zijn ook de nodige kanttekeningen bij te plaatsen, zoals Movisie in het artikel ‘Ondanks lagere armoedecijfers is het armoedeprobleem nog steeds urgent’ aangaf.

Recente gewijzigde wetgeving

Wijziging Wet gemeentelijke schuldhulpverlening (Wgs)

In de Wijziging Wet gemeentelijke schuldhulpverlening is vastgelegd dat vroegsignalering van schulden een wettelijke taak is voor de gemeente. De wetswijziging staat gemeenten expliciet toe om vroegtijdig informatie over betaalachterstanden te ontvangen van samenwerkingspartners zoals woningcorporaties of drinkwaterbedrijven. Gemeenten kunnen mensen met bijvoorbeeld huurachterstanden daardoor beter en sneller vinden en vervolgens helpen. Door het faciliteren van de uitwisseling van persoonsgegevens wordt de dienstverlening tevens verbeterd en ontstaan er kortere doorlooptijden.

Per 1 juli 2023 is de aflosperiode voor nieuwe schulden in de minnelijke schuldregeling natuurlijke personen (Msnp) verkort van 36 naar 18 maanden. Deze aanpassing is een gevolg van een wijziging van de Faillisementswet, waardoor de looptijd van de wettelijke schuldsaneringsregeling (Wsnp) is verkort naar 18 maanden. Het is belangrijk dat de Msnp en Wsnp op elkaar aansluiten omdat het minnelijke traject voorafgaat aan het wettelijke traject.

Om gemeenten te ondersteunen de vroegsignalering zo effectief en efficiënt mogelijk in te richten heeft Divosa de Monitor Vroegsignalering Schulden. Meer informatie over deze wet vind je bij de VNG.

Wet vereenvoudiging beslagvrije voet (Wvbvv)

De beslagvrije voet moet voorkomen dat een te groot deel van het inkomen opgaat aan het aflossen van schulden. Per 1 januari 2023 is de wet gewijzigd. Zo kunnen onder andere nu meer mensen met beslag op hun inkomen en hoge woonkosten in aanmerking komen voor (tijdelijke) ophoging van de beslagvrije voet. Alle wijzigingen vind je terug in Factsheet 1 januari 2023 (pdf).

Meer informatie over deze wet vind je bij de VNG.

Adviesrecht gemeenten bij schuldenbewind (Ags)

Gemeenten zijn verantwoordelijk om passende ondersteuning bij schulden te bieden aan hun inwoners. Om dit goed te kunnen doen is samenwerking tussen gemeenten, rechters en beschermingsbewindvoerders belangrijk. Daarom hebben gemeenten adviesrecht in de gerechtelijke procedure rondom schuldenbewind.

Meer informatie over het adviesrecht vind je bij de VNG.

Wet stroomlijning keten voor derdenbeslag (Wskd)

De Wskd is in het leven geroepen voor een betere borging van het bestaansminimum van mensen met schulden en het voorkomen van ophoging van schulden met onnodige kosten. De wet regelt een verbeterde uitwisseling van gegevens tussen beslagleggende partijen bij samenloop van beslagen en verrekeningen.

Meer informatie over deze wet vind je bij de VNG.