Inkomenszekerheid 

Steeds meer mensen leven in armoede of zitten financieel klem. Vaak door structurele oorzaken zoals geen of onzeker inkomen, geen vaste woonplek of hoge vaste lasten. Het bevorderen van bestaanszekerheid en gelijke kansen staat hoog op de agenda in zowel de lokale als de landelijke politiek. Daarbij gaat het om zekerheid en kansen op werk en een voldoende en stabiel inkomen, een dak boven het hoofd, toegang tot betaalbare zorg, een veilige en prettige omgeving en de mogelijkheid om een financiële buffer op te bouwen. Langdurige (financiële) schaarste en inkomensonzekerheid kan effect hebben op het gedrag van mensen, hun motivatie en op hun gezondheid.

Vanwege de hoge inflatie en de gevolgen daarvan op het besteedbaar inkomen besloot het Rijk al eerder om een extra verhoging van het minimumloon door te voeren. Dat is per 1 januari 2023 in één keer met 10,15% omhooggegaan en in januari 2024 nog eens met 3.75%. Ook de aan het minimumloon gekoppelde uitkeringen zoals de AOW, bijstand en de Wajong zijn hiermee verhoogd. De vraag blijft of dit structureel verlichting geeft aan inwoners met een laag inkomen.

Gemeenten proberen met hun partners de negatieve gevolgen van (financiële) schaarste en inkomensonzekerheid zo klein mogelijk te houden. Zij bieden ondersteuning die aansluit bij het ‘doenvermogen’ van haar inwoners. En ze werken steeds meer (integraal) samen, met fondsen en kredieten om het oplossen van schulden te versnellen, met woningcorporaties om te voorkomen dat een kleine huurachterstand uitgroeit tot een grote schuld en met bewindvoerders om de aanmelding voor schuldhulpverlening voor mensen in schuldenbewind makkelijker te maken.

Het WRR-rapport uit 2017 Weten is nog geen doen. Een realistisch perspectief op redzaamheid laat zien dat bij beleid en regelgeving meer aandacht moet zijn voor niet-cognitieve vermogens van mensen, zoals een doel stellen, in actie komen, volhouden en kunnen omgaan met verleiding en tegenslag.

Het Rijk wil het stelsel van inkomensondersteuning vereenvoudigen, om zo de bestaanszekerheid en de (arbeids)participatie van mensen te verbeteren. Met het programma Vereenvoudiging Inkomensondersteuning voor Mensen (VIM) verkent het kabinet – naast de lopende inspanningen op dit terrein – verdere vereenvoudigingen voor zowel de korte, middellange als de lange termijn. Zie nieuwsbericht (ministerie SZW, 8 december 2023)