Het pauperparadijs

Een familiegeschiedenis


Auteur: Suzanna Jansen
Publicatie jaar: 2010
Uitgeverij: Balans

In Het Pauperparadijs beschrijft journalist Suzanna Jansen aan de hand van haar eigen familiegeschiedenis hoe armoede van generatie op generatie wordt overgedragen. Ze beschrijft het armoede-mechanisme als een ‘onzichtbaar elastiek’ dat drie generaties in zijn greep houdt.

De familiegeschiedenis van Jansen begint met haar overgrootmoeder in het Drentse armoedegesticht Veenhuizen. Initiatiefnemer Johannes Bosch bouwde begin 19e eeuw drie gestichten in het veengebied waar hij stedelijke paupers werk en onderdak gaf. Vanuit de gedachte dat tucht en discipline de paupers om zou vormen tot beschaafde burgers, ontnam het gesticht de inwoners veel van hun zelfstandigheid. Zo bepaalde het gesticht welke kleding de bewoners moesten dragen, op welke tijdstippen ze aten en hoe ze hun kinderen moesten opvoeden. Allemaal met de beste bedoelingen.

Vanuit de huidige context komt de filosofie van Veenhuizen bevoogdend en naïef over. Bovendien laat de geschiedenis zien dat de aanpak weinig effectief was. Toch verschilt de aanpak in essentie weinig van onze huidige kijk op armoede, stelt Jansen. Nog steeds bestaat de neiging om aan te nemen dat mensen die arm zijn niet voor zichzelf kunnen denken. Worden interventies opgetuigd met de verwachting dat die binnen een politieke termijn effect laat zien. En is het armoedeprobleem omgeven door gevoelens van schuld en schaamte.

Het pauperparadijs is een historisch boek met duidelijke lessen voor de hedendaagse aanpak van armoede en schulden.

Zie ook:




cover Het Pauperparadijs 234