Impact meten

Bijdragen aan positieve maatschappelijke en ecologische impact wordt steeds meer gewaardeerd. Daarom is het cruciaal voor impactondernemers om aan te kunnen tonen welke impact zij maken. Over het meten van impact bestaan echter nog onduidelijkheden en misverstanden.

Er bestaan veel verschillende instrumenten waarmee impact kan worden gemeten of vastgesteld. Ook zien we dat ondernemers er in de praktijk verschillend mee omgaan. De éne ondernemer gebruikt één indicator om de impact goed in kaart te brengen, terwijl een ander tal van indicatoren gebruikt om een goed beeld te geven. De ministeries van SZW en EZK en BZK hebben daarom gezamenlijk het initiatief genomen om een opdracht te verlenen aan Avance Impact, Impact Center Erasmus en Social Enterprise NL om te komen tot een web-based tool, het Impactpad.

Impactpad
Deze tool biedt (impact) ondernemingen de mogelijkheid hun impact op eenduidige wijze aan te tonen – en daarmee aan opdrachtgevers (o.a. gemeenten) te laten zien op welke wijze zij kunnen bijdragen aan maatschappelijke doelen. De handleiding bestaat uit een overzicht van de meest relevante impact performance indicators en instrumenten om die te meten voor de thema’s: arbeidsparticipatie, circulaire economie en duurzame waardeketens. Het Impactpad is eveneens beschikbaar voor en te gebruiken door gemeenten en investeerders.

Toch heeft dit nog niet geleid tot een uniforme benadering van impact meten. In 2023 heeft de City Deal Impact Ondernemen daarom een inventarisatie gemaakt van instrumentarium voor het meten van impact. Dit onderzoek biedt inzichten die bij kunnen dragen aan een betere en meer uniforme benadering van impactmeting. Ook ontwikkelde de City Deal een overzicht van de belangrijkste instrumenten als hulpmiddel voor ondernemers. Dit overzicht is niet volledig, in het onderzoek staat een meer complete lijst van instrumenten.

afbeelding-impact-meten-keuzemenu

Theory of change

Een essentieel element bij impact meten is de theory of change, deze theorie is de onderlegger van het Impactpad. Hiermee wordt geschetst hoe bepaalde activiteiten (van de onderneming) leiden tot bepaalde veranderingen en impact voor stakeholders. Denk aan het aanbieden van tijdelijk werk aan mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Het werk is er bovendien op gericht een specifieke afvalstroom (kleding, textiel, kunststoffen, elektronische apparatuur) te herwaarderen. Dit leidt er toe dat de afvalstroom vermindert. Het tijdelijke werk maakt dat mensen werkervaring opdoen, hun sociale netwerk vergroten en uiteindelijk werk vinden bij de ondernemer zelf of bij een andere werkgever. Op basis van deze theory of change blijkt wat de relevante impact indicatoren zijn, bijvoorbeeld uitstroom naar werk en een bepaalde reductie van de afvalstroom.

Voorbeelden

  • Code Sociaal Ondernemingen
    De Code Sociale Ondernemingen is gebaseerd op de grondslag van impact ondernemen: ‘impact first’. De Code omvat 5 principes, die tezamen laten zien waar impact ondernemen voor staat. Elk van de 5 principes wordt in de Code gevolgd door een praktische uitwerking. De impact ondernemer kan ervoor kiezen die principes – en daarmee de Code – te onderschrijven. Voegt de onderneming ook echt de daad bij het woord en doorstaat deze de beoordeling door de Review Board, dan wordt de sociale onderneming opgenomen in het Register Sociale Ondernemingen. Meer informatie
  • MAEX – social handprint
    De MAEX – social handprint is ontwikkeld voor sociaal ondernemers om te kunnen visualiseren op welke impact gebieden zij impact maken. De impact wordt gevisualiseerd aan de hand van de zeventien Sustainable Development Goals. De tool is momenteel geschikt voor bedrijven die impact maken als hoofddoel hebben en hier ook de relevante gegevens over bijhouden. De tool maakt het mogelijk om de impact van een bedrijf snel te visualiseren. Op dit moment wordt de tool doorontwikkeld voor het reguliere MKB. Deze zal meer toegespitst zijn op de organisatie van een bedrijf en biedt ruimte voor het meenemen van externe activiteiten die niet vallen onder de ‘core business’ van een bedrijf. De social handprint is niet bedoeld als keurmerk, maar kun je meer zien als een tegenhanger van de ‘footprint’. De social handprint helpt een organisatie om de focus van winst te verleggen naar impact. Ook kan de tool een gesprek over impact op gang brengen tussen een bedrijf en een inkoper. Meer informatie.
  • Economy for the Common Good (ECG)
    De Economy for the Common Good (ECG) is een snel groeiende internationale beweging. De kern van deze beweging is dat de economie niet wordt gezien als middel om geld te vergaren, maar om als samenleving een goed leven te ervaren. De beweging heeft een software systeem ontwikkeld waarin een bedrijf of organisatie wordt beoordeeld op verschillende onderwerp (die verbonden zijn aan de SDGs, GRI standaarden en EMAS). Je kunt per onderwerp zowel positieve of negatieve punten behalen en dit levert uiteindelijk een certificaat met een label. De ECG is bekend bij de Europese Unie en deze hoopt het systeem te kunnen versterken. De ECG biedt een bedrijf veel ruimte om het ‘eigen verhaal’ te vertellen en wordt gezien als een holistisch meetinstrument. Meer informatie.
  • Impact Weighted Accounts Frameworks
    Impact-weighted accounts (IWA’s) hebben als doel het gemis aan een internationale standaard voor impactrapportage in te vullen. Met een IWA’s kunnen organisaties hun impact kwantitatief beoordelen. Het Impact-Weighted Account Framework (IWAF) ondersteunt organisaties in het opstellen van een IWA. Het framewerk bestaat uit vijf documenten introduction, conceptual framework introduction, conceptual framework, IWAF, Monetary Valuation Factors en Guidance. Het IWAF werkt samen met de Harvard business school, Singapore management university, Rotterdam school of management en impact institute.
  • Certified B Corporation
    De internationale non-profitorganisatie B Lab verleent het keurmerk certified B corporation aan bedrijven die een hoge standaard hebben op het gebied van transparantie, duurzaamheid en ethiek. Je moet als bedrijf op vijf kernpunten goed scoren om in aanmerking te komen voor certificering: duurzaamheid, arbeidsrechten, transparantie, klanten en de (lokale) gemeenschap. Na het invullen van een B Impact Assesment wordt je als bedrijf beoordeeld door B Lab. Je moet minimaal 80 van de 200 punten scoren in het Assesment. Ook moeten de sociale en duurzame waarden verankerd zijn in de statuten van je bedrijf. Een B-corp certificering is niet gratis, maar het invullen van de Impact Assesment wel waardoor je vast een indruk krijgt of jouw bedrijf voldoet aan de standaarden.
  • EU-Taxonomieverordening & Sustainable Finance Disclosure Regulation (SFDR)
    De EU-Taxonomieverordening die op 1 januari 2022 van kracht is gegaan stelt een uniform EU-breed classificatiesysteem vast op basis waarvan investeerders en bedrijven kunnen beoordelen of bepaalde economische activiteiten duurzaam ofwel groen zijn. De focus ligt in 2022 vooralsnog op de eerste 2 van de 6 aan klimaat en milieu gerelateerde doelstellingen:
    1. De bestrijding van klimaatverandering (klimaatmitigatie)
    2. De aanpassing van klimaatverandering (klimaatadaptatie)
    3. Het duurzame gebruik en de bescherming van hydrologische en
    mariene hulpbronnen
    4. De overgang naar een circulaire economie die zowel afvalpreventie als recycling omvat
    5. De preventie en bestrijding van verontreiniging
    6. De bescherming van gezonde ecosystemen
    Vanaf 1 januari 2023 treden ook de andere doelstellingen in werking. In een later stadium wordt de taxonomie uitgebreid met sociale doelstellingen (sociale taxonomie). De voorspelling is dat dit in de loop van 2022 gaat gebeuren en per 1 januari 2023 van kracht wordt. Economische activiteiten zullen worden getoetst aan technische screeningscriteria (Regulatory Technical Standards, RTS), om te toetsen welke ecologisch duurzaam zijn. De Taxonomie is sterk verbonden aan de SFDR (informatieverordening) die financiële marktdeelnemers verplicht om in periodiek informatie te verstrekken over de “eigenschappen van producten die duurzame kenmerken promoten of duurzame belegging tot doel heeft”. Deze informatie verstrekking moet nu via het systeem van de taxonomie gedeeld worden. In dit artikel van MKB Nederland en dit blog van PWC wordt de invloed en impact van de invoering van de taxonomie (op bedrijven) beschreven.

Meer informatie

  • Impactpad
    Het Impact biedt impact ondernemers praktische hulp bij het zetten van stap(pen) in het meten van impact. De tool is tot stand gekomen in opdracht van de ministeries SZW, BuZa, BZK en IenW.
  • Inkopen met impact Rapport over de manier waarop de rijksoverheid producten en diensten inkoopt. Met haar manier van inkopen van producten en diensten wil de rijksoverheid: de gevolgen van klimaatverandering aanpakken; de ontwikkeling naar een circulaire (duurzame) economie versnellen; baankansen creëren voor mensen die minder makkelijk op de arbeidsmarkt komen.
  • Boosting social entrepreneurship, OECD, 2019
    De Organisatie voor Samenwerking en Economische Ontwikkeling (OESO) uit Parijs heeft een uitgebreid onderzoek gedaan naar het beleid voor impact ondernemerschap in Nederland. Sociaal ondernemers creëren nieuwe banen en zorgen voor innovatieve oplossingen voor maatschappelijke opgaven. Impact ondernemerschap past bij Nederland, staat in het rapport, maar wordt in vergelijking tot andere Europese landen beperkt gefaciliteerd door de overheid.
  • Sociale Taxonomie (pdf): In dit rapport ‘Draft Report by Subgroup 4: social taxonomy’ geschreven door het Europese Platform on sustainable finance wordt een eerste aanzet gedaan voor de sociale doelstellingen en screeningcriteria die nog moeten worden opgenomen in de taxonomie.
  • Eenduidig meten en rapporteren van SDG-impact (pdf). Veel bedrijven en organisaties hebben de behoefte om inzicht te krijgen op hun eigen bijdrage aan de realisatie van de Sustainable Development Goals (SDG’s). Dit is in de praktijk echter niet zo maar te realiseren. In dit rapport van PWC wordt beschreven hoe de impactmeting en rapportering van SDG’s op een eenduidigere en relevantere manier tot stand kunnen komen.
  • Monitor brede welvaart & de SDG’s. In de monitor voor Brede Welvaart en SDGs vertaalt het CBS jaarlijks de indicatoren van de SDG’s (zoals opgesteld door de EU) naar indicatoren die passend zijn voor Nederland. Ook wordt hierin beschreven hoe Nederland scoort op verschillende doelstellingen.

Impact meters maken

Het Impactpad biedt impact ondernemers praktische hulp bij het zetten van stap(pen) in het meten van impact.