Verbeteren impact ecosysteem

Impact ondernemers behoren in Nederland tot relatief nieuwe spelers in het maatschappelijk ecosysteem. Met de verschuiving van de verzorgingsstaat naar de participatiesamenleving, is meer ruimte ontstaan voor impact ondernemende oplossingen voor maatschappelijke vraagstukken. De infrastructuur van het ecosysteem blijft echter achter. Dat komt onder andere doordat de overheid, ondernemers en kapitaalstromen elkaar onvoldoende weten te vinden. Er is dus winst te halen in het verder ontwikkelen en optimaliseren van het maatschappelijke ecosysteem waarin impact ondernemers een steeds prominentere rol spelen. Maar hoe zorg je als gemeente voor een ‘sociaal-ondernemersvriendelijk’ ecosysteem? Hoe breng je de juiste mensen en organisaties samen?

Wederzijdse afhankelijkheid

Om de vruchten te plukken van impact ondernemerschap is het belangrijk dat de gemeenten zicht hebben op het ‘ecosysteem’ rondom een maatschappelijk vraagstuk. Net als bij een biologisch ecosysteem, spelen in een maatschappelijk ecosysteem diverse actoren een rol met een grote wederzijdse afhankelijkheid.

Neem bijvoorbeeld het participatievraagstuk. Hierin spelen diverse spelers een rol, zoals mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, de gemeente, het UWV, wijkteams, (impact) ondernemers, scholen, enzovoorts. Veel partijen die niet alléén, maar wel samen het vraagstuk kunnen oplossen. Voor de gemeente is het de uitdaging om breed te kijken naar een maatschappelijk ecosysteem en de juiste verhouding en samenwerking tussen mensen, organisaties en belangen te creëren.

People én planet doelstellingen

Naast sociale doelstellingen ten aanzien van arbeidsparticipatie en inclusiviteit (‘people’) kan impact ondernemerschap ook gerelateerd zijn aan circulaire economie en impact hebben op duurzaamheid (‘planet’). Voor gemeenten geldt dat er financiële prikkels zijn om aandacht te besteden aan de ‘people’ kant langs de as van impact ondernemerschap. Een groot deel van de gemeentebegroting wordt besteed aan het sociaal domein. Het bevorderen van werkgelegenheid en participatie zijn daarin de meest effectieve instrumenten om het huishoudboekje van de gemeente op orde te houden. Tegelijkertijd is maar al te duidelijk dat we onze planeet en leefomgeving op een meer duurzame manier moeten inrichten. Veel impact ondernemers focussen zich daarom op dubbele impact. Enerzijds vanuit de overtuiging dat het echt anders moet rond people én planet. Anderzijds omdat beide aspecten in combinatie een prima verdienmodel kunnen opleveren. Het concept Cirkelstad is een voorbeeld waarin die combinatie op een succesvolle manier wordt gevonden, onder het motto Geen Afval, Geen Uitval. Cirkelstad biedt een zakelijke oplossingsrichting voor partijen die actief zijn in de sectoren van wonen, beheren en bouwen.

Wat is er (behalve een goede toegang tot de overheid) belangrijk voor sociaal ondernemers en wat kan een gemeente daarin doen? We behandelen achtereenvolgens:

Meer informatie

  • Kapitaal voor de buurt – toegang tot financiering voor bewonersbedrijven in kaart gebracht, publicatie (pdf) (Social Enterprise NL, oktober 2021)
    Social Enterprise NL en LSA Bewoners maken duidelijk hoe bewonersbedrijven gebruik kunnen maken van financiering, maar ook tegen welke obstakels ze aanlopen. Het rapport bevat zowel aanbevelingen voor bewonersbedrijven en intermediairs als voor de overheid en financiers. Een groeiende bottum-up beweging van actieve bewoners verenigen zich in bewonersbedrijven op een ondernemende wijze aan de slag te gaan met maatschappelijke uitdagingen. Toegang tot financiering is een belangrijke component om deze maatschappelijke doelen te kunnen behalen. In het rapport wordt onderzocht hoe de financieringsmarkt voor bewonersbedrijven eruit ziet, welke mogelijkheden bewonersbedrijven hebben en waar kansen voor verbeteringen liggen.
  • Zakboek voor ambtenaren (pdf) (september 2019) (september 2019)
    Zakboek voor gemeenteambtenaren van Social Enterprise om sociaal ondernemerschap te steunen. Met handige beschrijving van de verschillende rollen die je als gemeente op je kan nemen.
  • Boosting social entrepreneurship, OECD, 2019
    De Organisatie voor Samenwerking en Economische Ontwikkeling (OESO) uit Parijs heeft een uitgebreid onderzoek gedaan naar het beleid voor sociaal ondernemerschap in Nederland. Sociaal ondernemers creëren nieuwe banen en zorgen voor innovatieve oplossingen voor maatschappelijke opgaven. Sociaal ondernemerschap past bij Nederland, staat in het rapport, maar wordt in vergelijking tot andere Europese landen beperkt gefaciliteerd door de overheid.