Investeren in impact

Resultaatfinanciering houdt in dat aanbieders (meestal) achteraf worden betaald voor het resultaat dat behaald is. Dit lijkt een logische en al gebruikelijke werkwijze, maar in de praktijk worden (uitvoerings)organisaties veelal gefinancierd voor hun activiteiten in plaats van het te behalen resultaat. Door financiering te koppelen aan resultaten zetten gemeenten of andere partijen automatisch ook meer in op het meten van resultaten. Om resultaatfinanciering mogelijk te maken is het belangrijk dat er met de betrokken partijen afspraken worden gemaakt over welke resultaten centraal staan. Ook moet er nagedacht worden over hoe deze resultaten gemeten worden en welke financiële waarde ze vertegenwoordigen. Ook kijk je bij resultaatfinanciering hoe je de effecten op de lange termijn inzichtelijk kunt maken. Als gemeente of organisatie kun je zo sturen op resultaten met een grote (positieve) maatschappelijke impact. Ook biedt het de mogelijkheid om sociale of ecologische waarden (zoals plezier in je werk) een financiële waarde toe te kennen. Het is hierbij wel belangrijk dat partijen een brede welvaart perspectief meenemen in het meten van resultaten.

Brabant Outcome Fund (BOF)

Als eerste provincie in Nederland pioniert de provincie Brabant met een Outcomes Fund, het zogenaamde Brabant Outcomes Fund (BOF). Het BOF focust zich op de regio. Het fonds richt zich op financiële waardering van maatschappelijke impact (sociaal, ecologisch), naast waardering voor economische resultaten (besparingen). Het concept an sich is niet nieuw, eerdere successen werden geboekt in het Verenigd Koninkrijk, Australië, Portugal en India. Uniek bij het BOF is de stem die de doelgroep krijgt in het bepalen van de waarde van het resultaat. Want zij beleven de interventie. En het BOF is niet gericht op de ontwikkeling van nieuwe oplossingen, maar op initiatieven met een bewezen effectieve interventie die aan opschaling toe zijn.

Resultaten van het BOF

In de periode van februari tot juli 2019 zijn de businessplannen met de vijf geselecteerde ondernemers doorontwikkeld tot resultaatcontracten. De ambitie was om tenminste uit te komen op drie contracten. De ondernemers gaan nu aan de slag de afgesproken resultaten te behalen. De provincie deelt al een aantal geleerde lessen:

Kennis over resultaatfinanciering en meervoudige waardecreatie gegroeid;
Onderling begrip tussen partijen verbeterd;
Interesse voor deze vorm van financiering is gegroeid, zowel binnen de eigen provinciale organisatie als bij andere overheidspartijen.

Alle lessen en een uitgebreide toelichting op het BOF zijn opgenomen in het magazine De eerste expeditie van het Brabant Outcomes Fund.

Rikx-Platform

Rikx is een digitaal platform waar sociaal ondernemers hun impactvolle projecten aanbieden. Deze projecten hebben een duidelijke kop en staart zodat de impact achteraf goed gemeten kan worden door stichting Rikx, waarin het platform is ondergebracht. Vervolgens wordt het plan gewaardeerd door een expertteam (bestaande uit lectoren, adviseurs en lokale impact ondernemers). Zij stellen de maatschappelijke waarde vast van ieder project. Stichting Rikx vertaalt deze maatschappelijke waarde in een financiële waarde. Zo kan de impact die de ondernemers maken gekocht worden door bedrijven, filantropische instellingen, gemeenten en burgers. De projecten gaan van start zodra de drempelwaarde (het noodzakelijke bedrag om een project te kunnen starten) van een project is gehaald. Een sociaal ondernemer krijgt het bedrag boven de drempelwaarde pas uitgekeerd op het moment dat het resultaat behaald is. Via het Rikx platform ontstaat er zo een extra investeringsstroom voor sociaal ondernemers met een duidelijke focus op, en gebaseerd op resultaat. Ook wordt op deze manier de focus verlegd van de kosten van het project naar de impact van het project. Doordat niet alleen de kosten, maar ook de waarde van de impact gefinancierd wordt, kunnen ondernemers groeien en innoveren. Tegelijkertijd is dit voor ondernemers ook een stimulans om de kosten zo laag mogelijk te houden en de impact te vergroten.

Resultaten van het Rikx-platform in Rotterdam

Het platform is in eerste instantie opgezet als pilot in de gemeente Rotterdam en richt zich op arbeidsparticipatie. Ook richt het platform zich op het koppelen van lokale projecten aan lokale investeerders. De gemeente Rotterdam heeft geholpen bij de inrichting van het platform. Daarnaast speelt ze een belangrijke rol in het promoten van het systeem. Michiel vertelt: “We zien dat het sociaal ondernemers lukt om mensen met een diploma door te laten stromen naar betaald werk. Deze resultaten zijn voor de gemeente heel belangrijk. Daardoor wisten we: hier moeten we echt mee verder. De maatschappelijke impact wordt door de gemeente nadrukkelijk erkend.” Daarom erkent de gemeente Rotterdam een investering in de projecten op het Rikx-platform ook als invulling van een social return opgave. In Rotterdam loopt het platform al enige tijd en is er al bijna 3 ton geïnvesteerd in impact. Bijna 100 mensen zijn doorgestroomd naar betaald werk, meer dan 100 jongeren hebben diploma’s gehaald, hebben stage gelopen, rijbewijzen gehaald, of zijn omgeschoold.

Lees het artikel Het Rikx-platform maakt impact in Rotterdam betaalbaar

Resultaatfinanciering in Leeuwarden Oost

In samenwerking met FNO voert de gemeente Leeuwarden verschillende verkenningen op het gebied van resultaatfinanciering in het gebied Leeuwarden Oost. Leeuwarden Oost is één van de 16 stedelijke vernieuwingsgebieden. Er wordt in het gebied gewerkt vanuit een programmaplan om de leefbaarheid en veiligheid voor bewoners te verbeteren en de kloof met andere wijken te kunnen dichten. Samen met partners, wijkvertegenwoordigers en bewoners wordt ingezet op een goede kwaliteit van leven het versterken van perspectief op leren, werken, wonen en gezondheid. Met name op het gebied van werken wordt er samen met vermogensfonds FNO geëxperimenteerd met resultaatfinanciering. Het doel is enerzijds om financiering van de ‘achterkant’ naar de ‘voorkant’ te krijgen. Op dit moment gaat er vanuit de reguliere budgetten (Wmo, Wlz, Zorgverzekeringswet, Jeugdwet en de Particpatiewet) heel veel geld naar de wijk. Door te experimenteren met resultaatfinanciering hoopt de gemeente meer preventief in de wijk te kunnen investeren. Anderzijds is resultaatfinancieren onderdeel van een grotere duurzame financieringsstrategie voor het gebied. Ambitie in het programmaplan is om voor de uitvoering niet in te zetten op één vorm van financiering, maar te bouwen aan een zelf bedruipende financiële infrastructuur in het gebied.

Resultaten resultaatfinanciering in Leeuwarden Oost

In de praktijk wordt er in het programma nu via drie lijnen ge-experimenteert met resultaatfinanciering.

De eerste lijn is gericht op baangaranties via een nog te ontwikkelen ervaringslijn
De tweede lijn richt zich op het wegnemen van drempels naar werk via de maatwerkmethode
De derde lijn richt zich op wijk- en bewonersbedrijven.

Wil je meer weten over resultaatfinanciering in Leeuwarden Oost? Lees dan het hele artikel: Financiering voor resultaat in gebiedsgerichte aanpak Leeuwarden Oost.

Routekaart voor innovatieve financieringsinstrumenten

VNG publiceert op haar website een link naar een keuzetool die helpt bij het kiezen van het meest passende financieringsinstrument. Deze online tool biedt inzicht in vijf verschillende financiële instrumenten vanuit juridisch, bestuurskundig en financieel-economisch perspectief. Het betreft: revolverend fonds, publieke prijsvraag, matchfunding, Right to Challenge en netwerksubsidie.
De Routekaart voor innovatieve financieringsinstrumenten is het resultaat van het project ‘Financieren in Netwerken’, een samenwerkingsverband tussen de provincies Zuid-Holland, Noord-Brabant en de Universiteit Leiden. De ministeries van BZK en JenV, de gemeente Rotterdam en de VNG gaven input als partnerorganisaties.

Op 22 september organiseerde de City Deal Impact Ondernemen een webinar over het onderwerp resultaat financieren. Dit webinar is terug te luisteren en te kijken:

In de podcast Inkopen voor resultaat van Impact Podcast NL wordt gesproken over inkopen op basis van resultaten en is er aandacht voor Social Impact Bonds. Glenn van der Burg in gesprek met Ruben Koekoek, mede-oprichter van Social Finance NL, en Carly Relou van Impact Centre Erasmus.
Impact ondernemen in Groningen, het andere winstdenken (pdf) en korte samenvatting van het volledige adviesrapport de actieagenda Impact ondernemen in Groningen, het andere winstdenken (pdf), SER Noord Nederland, 2019
Dit advies gaat over een nieuwe vorm van ondernemerschap (impact ondernemen), waarbij meer de maatschappelijke doelen centraal staan en de winst weer wordt ingezet ter realisering van het maatschappelijk doel.

De Outcomes Academy is een driedaagse leergang (4 en 5 november 2020) om maatschappelijke vraagstukken vernieuwend en resultaatgericht op te lossen. De leergang wordt verzorgd in samenwerking met het Impact Centre Erasmus (onderdeel Erasmus Universiteit). Daarnaast zullen experts van Oxford University en Social Finance UK onderdelen verzorgen en zijn er experts vanuit het veld betrokken. De doelgroep bestaat uit ambtenaren bij het Rijk, provincie en gemeenten.

De leergang biedt handvatten om te kunnen sturen op maatschappelijke resultaten en impact. Data maakt dit immers in toenemende mate mogelijk. Door niet alleen vooraf resultaten vast te stellen, maar door ook continu te blijven monitoren en waar nodig interventies aan te passen en te verbeteren kan meer impact bereikt worden. Hiervoor wordt internationale casuïstiek behandeld. De rol die nieuwe financieringsmodellen, zoals resultaatfinanciering en Social Impact Bonds, hierin spelen komt uitgebreid aan bod. Zie voor meer informatie

Meer informatie: www.outcomesacademy.nl

Contact

Annemiek van Tol

Inhoud kennisdossier