Ecosysteem van impact ondernemen

Maatschappelijke opgaven aanpakken op een ondernemende wijze; dat is wat impact ondernemers doen. Het aantal impact ondernemers groeit, en daarmee ook hun impact én de economische bedrijvigheid. Die impact is bijvoorbeeld gericht op een inclusieve arbeidsmarkt of circulaire en duurzame productieketens.

Er is veel discussie over de definitie van impact ondernemen. Tot voor kort werd veelal de term sociaal ondernemerschap gebruikt. Omdat deze terminologie vooral het sociale aspect van impact maken onderstreept, wordt tegenwoordig gewerkt met de term impact ondernemen of maatschappelijk ondernemen (zie Kamerbrief EZK, 2020).

Niet alleen sociale ondernemers pur sang maken maatschappelijke impact. Ook het reguliere MKB werkt aan uitdagingen zoals circulariteit en zet zich in voor arbeidsinclusiviteit.

Dat start eenvoudigweg met transparantie ten aanzien van de impact (sociaal dan wel duurzaam) als onderdeel van het jaarverslag of het sociaal jaarverslag. Door actief bij te dragen aan social return is het ook mogelijk om impact te maken. En door een eigen social return beleid te hanteren richting leveranciers. Het is ook mogelijk om gecertificeerd te worden; bijvoorbeeld als een B-corp2 of via de Prestatieladder Sociaal Ondernemen.

Middels de Code Sociale Ondernemingen worden de leidende principes van sociaal ondernemen uitgewerkt, inclusief een voorstel om een register aan te leggen voor impact ondernemers die voldoen aan de code. Dit initiatief komt voort uit de wens van impact ondernemingen om hun drijfveren en manier van werken zichtbaar en controleerbaar uit te dragen. De consultatieversie van de Code is in april 2017 online gezet. Eind 2017 is het Handvat Code Sociale Ondernemingen gepubliceerd met daarin de principes op een praktische manier uitgewerkt. Het uiteindelijke doel van de code is dat ondernemers deze adopteren en opnemen in hun beleid, statuten en aandeelhoudersovereenkomsten.

schema-ondernemerscont

Verdringing?

Het is van belang om kritisch te blijven kijken naar overdracht van (semi-) overheidstaken naar de marktsector. Met door de overheid gesubsidieerd werk kan een ongelijk speelveld ontstaan ten opzichte van ‘reguliere’ ondernemingen. Maar impact ondernemen kan bijdragen aan economische ontwikkeling en groei, en toename van werkgelegenheid. De spelregels voor impact ondernemers zijn identiek aan die van ‘reguliere’ ondernemers. Voor elk bedrijf geldt dat toegevoegde waarde wordt omgezet in een prijs voor geleverde diensten en/of producten. Maatschappelijke impact kan daar onderdeel van zijn. impact ondernemingen zetten maatschappelijke impact voorop. In en met de markt. En vragen daar een prijs voor. Het is aan de overheid om te bepalen wat de toegevoegde waarde is vanuit beleidsdoelstellingen. Daarmee vindt geen verdringing plaats van ‘regulier’ ondernemen, omdat immers ook reguliere ondernemers gebruik kunnen maken van dezelfde proposities. Elke werkgever kan gebruik maken van overheidsvoorzieningen zoals startsubsidies, loonkostensubsidie en bijvoorbeeld de no-risk polis. Het speelveld is gelijk, alleen impact ondernemingen profileren zich op maatschappelijke impact, en gebruiken dat als selling-point. Het staat iedereen vrij dit te doen, of niet.

so-watishet

Uitgelicht

G40-steden netwerken over sociaal ondernemerschap (februari 2020)

Een 'impact onderneming'

De Europese Commissie hanteert de definitie:

  • Onderneemt primair vanuit een maatschappelijke missie (impact first);
  • Realiseert impact als zelfstandige onderneming die een dienst of product levert;
  • Heeft een verdienmodel;
  • Ziet winst als middel, niet als doel;
  • Is transparant en fair naar iedereen;
  • Is sociaal in de wijze waarop de onderneming wordt gevoerd;
  • Baseert bestuur en beleid op evenwichtige zeggenschap van alle betrokkenen.