Maatwerk bij woningtoewijzing door woningcorporaties

In 2018 deed Platform31 onderzoek naar de passendheidsnorm en op welke manier woningcorporaties de 10 procent voor de lage middeninkomens en de 10 procent vrije ruimte inzetten (de oude 80-10-10 regel).

Uit dat onderzoek bleek dat zo’n 30 procent van de corporaties de ruimte om huishoudens met een hoger inkomen dan de inkomensgrens ook daadwerkelijk benutten. De mogelijke ruimte (10-10% in 2020) werd echter amper benut. De corporaties die wij spraken gaven echter aan dat het lastig is om die huishoudens te bereiken om de volgende redenen:

1. Corporaties willen verhuur aan middeninkomens niet promoten.
2. Er is angst voor overschrijding van de percentages.
3. Voor huishoudens met een middeninkomen zijn er onvoldoende woningen.
4. De huishoudens met een laag middeninkomen vormen een smalle doelgroep.
5. De huishoudens met een laag middeninkomen weten de corporatie niet te vinden.
6. Het woonruimteverdeelsysteem prefereert een uniforme werkwijze.

Uit het onderzoek bleek ook dat de corporaties het noodzakelijk vinden om huishoudens met lage middeninkomens te huisvesten. Uit een vragenlijst aan 104 woningcorporaties blijkt dat zij dat doen uit betaalbaarheidsoverwegingen en omdat er in de vrije sector nauwelijks woningen beschikbaar zijn tussen de 700 en 1000 euro. Corporaties huisvesten de volgende type huishoudens: (grote) gezinnen, zorgbehoevenden, urgenten, stads-, regio- en/of dorpsurgenten, huishoudens die woningen ruilen, zorgbehoevenden via intermediaire verhuur, medehuurder wordt (hoofd)huurder. Ook in nieuwbouw en moeilijk verhuurbare woningen huisvesten ze lage middeninkomens. Redenen die corporaties naast betaalbaarheid en beschikbaarheid noemen om de lage middeninkomens te huisvesten, zijn het creëren van draagkracht in wijken of complexen en het inspelen op een toekomstige andere thuissituatie van de betreffende woningzoekende.

Het benutten van de 10 procent vrije ruimte voor huishoudens met een jaarinkomen vanaf 43.574 euro vinden de 23 ondervraagde corporaties minder relevant. De 10 procent wordt, na de invoering van de 10 procent voor lage middeninkomens, beperkt gebruikt door woningcorporaties. De corporaties benadrukken dat flexibiliteit voor maatwerk bij toewijzing wel wenselijk is om in te kunnen spelen op allerlei mogelijke situaties, al vinden ze 10 procent aan de hoge kant. Enkele respondenten benoemen de specifieke situatie van gezinnen. Zij kunnen pas met een inkomen van ongeveer 45.000 euro een woning duurder dan 737,14 euro (prijspeil 2020) per maand huren. Met behulp van de 10 procent vrije ruimte kunnen corporaties deze huishoudens wel huisvesten in de betaalbare sociale woningvoorraad.