Vraag en antwoord woonwagenbeleid

Vraag 1e: Tegen welke belemmeringen loopt men in de praktijk aan bij het culturele kenmerk trekvrijheid? En in hoeverre is de overheid verplicht om dit onderdeel van de woonwagencultuur te beschermen?

In de praktijk is er tegenwoordig geen sprake meer van trekvrijheid. Dat heeft niet alleen te maken met het landelijke tekort aan standplaatsen, maar ook met de wijze waarop de samenleving is ingericht. Hedendaagse woonwagentypen zijn vaak immobiele wagens op vaste standplaatsen. Hiermee schuurt het wonen in een woonwagen op een vaste standplaats met de trekvrijheid.

Gemeenten en woningcorporaties, die veelal eigenaar zijn van de standplaatsen, respecteren de trekvrijheid als onderdeel van de woonwagencultuur. Voor de trekvrijheid moeten door het hele land verspreid trekstandplaatsen aanwezig zijn. De praktische uitvoerbaarheid hiervan vinden gemeenten en corporaties lastig. Ze vinden dat er veel regelgeving is die rondtrekken moeilijk maakt voor bewoners, zoals de verplichting om een vast adres te hebben. Ook vragen corporaties zich af of trekplaatsen bieden hun taak is. Momenteel zetten veel gemeenten zich vooral in om het inlopen van het tekort aan standplaatsen prioriteit te geven, voordat het onderwerp trekvrijheid verdere uitwerking kan krijgen.

De drie kenmerken van de woonwagencultuur, waaronder de trekvrijheid, zijn beschermd onder mensenrechten. Zie hiervoor thema 2 ‘Mensenrechtelijk kader’. Dit betekent dat de overheid ook ten opzichte van dit onderdeel van de woonwagencultuur een beschermingsplicht heeft. Het College voor de Rechten van de Mens (het College) pleit voor de aanleg van trekkersplaatsen.

Verder lezen?

• Vereniging Behoud Woonwagencultuur Nederland (2019), Advies Gemeentelijk Woonwagen- en standplaatsenbeleid (pdf).
• College voor de Rechten van de Mens (2018), Advies inzake woonwagen- en standplaatsenbeleid (pdf).