Evaluatie krimpexperimenten - experimenten op het gebied van zorg, arbeidsmarkt, onderwijs en voorzieningen

Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft eind 2009 overheden en maatschappelijke organisaties uitgenodigd om experimentvoorstellen in te dienen voor het interbestuurlijk experimentenprogramma bevolkingsdaling. Er zijn 24 experimenten ingediend, die betrekking hebben op zorg, welzijn, onderwijs, herinrichting van de openbare ruimte, burgerparticipatie en wonen. Panteia heeft 12 experimenten uit dit programma geëvalueerd. Het gaat om de experimenten op het gebied van zorg, onderwijs en voorzieningen.

Bij veel experimenten is de bewustwording van de gevolgen van krimp en de noodzaak tot (structuur-)verandering vergroot, de samenwerking tussen betrokken partijen verbreed en geïntensiveerd en de kennis van mogelijke oplossingen of het begeleiden van krimp toegenomen.

Lessen voor de toekomst

Een intensieve en langdurige communicatie met alle betrokkenen in het gebied verhoogt de slaagkans van het krimpbeleid. Waar deze communicatie ontbreekt, ontstaat vaak weerstand en grote vertraging. Gemeenten hebben hierin een belangrijke taak; zij vormen de ‘linking pin’ tussen overheid, ondernemers, onderwijs, zorg- en welzijnsorganisaties en andere maatschappelijke organisaties.

Krimpbeleid is een proces van hele lange adem. Het vergt specifieke maatregelen om de aandacht van partijen langdurig vast te houden.

De provincies kunnen een scherpere regierol spelen in situaties wanneer het herverdelen van pijn aan de orde is. Gemeenten en maatschappelijke organisaties zijn immers geneigd om tot het laatst toe te blijven ‘vechten’ voor het eigen voortbestaan en belang. Het Rijk moet verder een proactieve houding te hebben bij signaleleren van knellende regelgeving. Dit blijkt een stimulans te geven aan de experimenten.

Vervolgexperimenten

Het ministerie van BZK heeft Platform31 een aanvullende opdracht gegeven om een vervolgexperiment op te zetten, met een benadering vanuit nieuwe invalshoeken waarbij de opgedane lessen worden geïmplementeerd. Een oproep voor experimentpartners leverde ruim 40 aanmeldingen op. Hieruit zijn 11 nieuwe experimenten geselecteerd.

Lees de Evaluatie krimpexperimenten (pdf) en het Experimentenrapport (pdf)