Bronnen

Hoofdstuk 2

• Ecorys (2015), Evaluatie sociaal beleid Parkstad Limburg
• Elzerman, K. & Bontje, M., 2015. Urban Shrinkage in Parkstad Limburg. European Planning Studies, 23(1), pp.87–103.
• Haartsen, T., Krikke, P., Hooimeijer, P., & van Waveren, H. (2014). Grenzen aan de krimp: Toespitsing Interbestuurlijk Actieplan Bevolkingsdaling Noodzakelijk (pdf)
• Hospers, G. (2010), Krimp!, uitgeverij Sun, Amsterdam
• K6 (2017) Nederland in Balans
• K6 (2020) Helemaal Nederland: te klein voor grote verschillen
• Ministerie van Wonen en Rijksdienst (2014), Beleidsdoorlichting programma Bevolkingsdaling
• Ministerie van BZK (2014), Kabinetsvisie naar aanleiding van de motie Barth c.s., de beleidsdoorlichting van het Programma Bevolkingsdaling & het rapport van het Team Midterm Review Bevolkingsdaling
• Ministerie van BZK (2016), Aanbiedingsbrief Actieplan Bevolkingsdaling
• Ministerie van BZK (2016), Actieplan Bevolkingsdaling
• Ministerie van BZK (2017), Brief Voortgang Actieplan Bevolkingsdaling
• Ministerie van BZK (2018), Tweede Voortgangsrapportage Actieplan Bevolkingsdaling
• Ministerie van BZK (2021), Evaluatie Tweede Actieplan Bevolkingsdaling
• Ministerie van BZK (2021), Terugblik grensoverschrijdende samenwerking
• P10 (2017) Strategische agenda 2018-2022
• Platform31 (2021). Kennisdossier Stedelijke Vernieuwing
• Platform31 (2019), Vernieuwingskracht in krimpgebieden
• Rijksoverheid, VNG en IPO (2009), Krimpen met kwaliteit. Interbestuurlijk Actieplan Bevolkingsdaling (pdf, 3,2 MB)
• Studiegroep Openbaar Bestuur (2016), Maak verschil – Krachtig inspelen op regionaal-economische opgaven
• Visser, A., Uyterlinde, M en Van Dullemen, K., (2010), Partijen hebben elkaar nodig (in Het Experiment, nr 2, pp 16-17) (pdf)
• Vroegindeweij, G.A. (1985), Spreidingsbeleid Rijksdiensten: te veel van groei uitgegaan
• Wetenschappelijke Reflectiegroep Bevolkingsdaling (2019), Land in samenhang
• WUR (2018). Leefbaarheidsinitiatieven op het platteland. Analyse van eigenheid en eigenaarschap (pdf)

Hoofdstuk 3

• ABF Research (2018), Primos 2018. Prognose van bevolking, huishoudens en woningbehoefte 2018-2050
• Benschop, H. P. & Veenma, K. (2012) Toekomstverkenningen in het beleidsonderzoek. Beleidsonderzoek Online, oktober 2012
• CBS (2018), Prognose: 18 miljoen inwoners in 2019
• CBS (2019) Bevolkingsdaling in krimp- en anticipeerregio’s, 2000-2018. Evelien Ebenau en Thomas Slager
• CPB/PBL, 2015, Toekomstverkenning Welvaart en Leefomgeving. Cahier Demografie, Den Haag: Planbureau voor de Leefomgeving/Centraal Planbureau.
• Dagblad Noorden (2019) Krimpgebied: ‘Bij Drenthe denk je aan bossen en rust, bij Groningen aan ellende. 11 september 2019.
• Dam, van, F., Verwest, F. & De Groot, C. (2006) Krimp en ruimte: Bevolkingsafname, ruimtelijke gevolgen en beleid. Rotterdam: NAi Uitgevers.
• Duin, C. van, L. Stoeldraijer, H. Nicolaas, J. Ooijevaar en A. Sprangers (2015) Kernprognose 2015–2060: hoge bevolkingsgroei op korte termijn. Bevolkingstrends, december 2015, CBS, Den Haag/Heerlen.
• Eurostat, 2019, The EU’s population projected up to 2100
• Gemeente.nu (2017) Bevolking krimpt in een op de vijf gemeenten. Door: redactie gemeente.nu, 3 januari 2017
• Hoekveld, J. J. (2014) Urban Decline within the Region. Understanding the Intra-regional Differentiation in Urban Population Development in the Declining Regions Saarland and Southern-Limburg. Universiteit van Amsterdam
• Nidi (2019) Van 3 naar 17 miljoen inwoners. Bevolkingstrends Nidi
• NIDI, CBS, SCP, PBL, CPB en RIVM (2019), Verkenning bevolking 2050. Zekerheden en onzekerheden over de gevolgen van veranderingen in de bevolking en NIDI-dossier Bevolking
• PBL (2010) Van bestrijden naar begeleiden: demografische krimp in Nederland. Beleidsstrategieën voor huidige en toekomstige krimpregio’s. Den Haag/Bilthoven, 2010
• PBL /CBS (2016) Regionale bevolkings- en huishoudensprognose 2016-2040. 29 september 2016. Erratum. Den Haag
• PBL / CBS (2019), Regionale bevolkings- en huishoudensprognose 2019-2050
• PBL / CBS (2019), Regionale bevolkings- en huishoudensprognose 2019-2050. Belangrijkste uitkomsten
• PBL (2016) Groei en krimp in de afgelopen en komende 15 jaar, infographic. 12 september 2016. Planbureau voor de Leefomgeving.
• PBL, 2019, Scenario’s voor stedelijke ontwikkeling, infrastructuur en mobiliteit. Ruimtelijke Verkenning 2019.
  Infographic
• Sociaal Planbureau Groningen (2016) Aardbevingen en leefbaarheid.
• Taleb, N. (2007) The Black Swan, the impact of the highly improbable. Random House Usa Inc, 2007
• Verenigde Naties, 2019, World Population Prospects 2019 ,

Hoofdstuk 4

• RIVM (2014) Gezondheid in krimpregio’s. Verdiepingsstudie (pdf). A. Verweij en F. van der Lucht.
• Selectieve migratie is het verschijnsel waarbij met name hoogopgeleide jongeren vetrekken uit een regio. Bij krimp blijven de ouderen en minder gezonde mensen achter, met een andere bevolkingssamenstelling van het gebied als gevolg. Uit: G.J. Hospers (2012), Krimpen met beleid: van afwachten tot afbreken, in: Provinciale Raad voor Omgevingsbeleid Gelderland (red.), Transities voor krimp: van leefbare naar vitale regio’s (rapport), PRO Gelderland, Arnhem, pp. 36-44.
• RIVM (2018) Gezondheid in krimpregio’s. (pdf)
• BZK (2016) Actieplan Bevolkingsdaling. Samenwerkingsafspraken voor een structurele aanpak in de krimp- en anticipeerregio’s. Den Haag, maart 2016.
• De Volkskrant (2019) Hoe Zuid-Limburg beter wordt. Door: Hessel von Plekart en Marieke de Ruiter. 24 augustus 2019. pp. 10-13
• RIVM (2006) Krimp en Ruimte. Bevolkingsafname, ruimtelijke gevolgen en beleid. (pdf) Ruimtelijk planbureau, Den Haag.
• PBL (2019) Bevolkingsdaling en de effecten op de bereikbaarheid en de mobiliteit in Nederland. 28 januari 2019
• Ommelander Ziekenhuis (2019) Proef met zelfsturende shuttle verlengd
• Biind (2019) Zelfrijdende shuttle Scheemda langer op de weg. 21 mei 2019
• OV Magazine (2019) Proef zelfrijdend ov Scheemda verlengd
• 11huisartsen
• Omroep Fryslân (2019) Campagne ‘11huisartsen’ moet dreigend tekort aan huisartsen aanpakken. 10 April 2019
• Groot Sneek (2018) Vijf potentieel huisartsen in drie maanden tijd.
• 11huisartsen (2019) 11 praktijkentocht.

4.3 Onderwijs

• Achterhoek VO (2019). In beeld: leerlingendaling in het voortgezet onderwijs
• Besturenraad (2013). Visie Besturenraad op gewenste schaal primair onderwijs (pdf)
• CBS Statline (2020a). Leerlingen in (speciaal) basisonderwijs; migratieachtergrond, woonregio
• CBS Statline (2020b). Vo; leerlingen, onderwijssoort in detail, leerjaar
• CBS Statline (2020c). Mbo; deelnemers, niveau, leerweg, studierichting, migratieachtergrond
• Dagblad van het Noorden (2019). Middelbare scholen op het platteland dreigen te verdwijnen (18 februari 2019).
• “Het Financieele Dagblad (2019). Middelbare scholen gaan de krimp voelen (19 augustus 2019)
• Dijkgraaf, E.(2019). De laatste school? Advies over de aanpak van de gevolgen van leerlingendaling in het voortgezet onderwijs
• Inspectie van het Onderwijs (2019). De Staat van het Onderwijs 2019
• Ministerie van BZK (2016). Actieplan bevolkingsdaling. Samenwerkingsafspraken voor een structurele aanpak in de krimp- en anticipeerregio’s
• Ministerie van OCW (2018). Help, mijn school krimpt! Leerlingendaling in het voortgezet onderwijs
• Kamerbrief ministerie OCW (2018). Voortgangsrapportage leerlingendaling funderend onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs (12 juni 2018)
• Ministerie van OCW (2019). Referentieraming 2019
• Onderwijs in cijfers Prognoses aantal leerlingen vo
• Onderwijs in cijfers Prognoses aantal leerlingen po
• Onderwijsraad (2013). Grenzen aan kleine scholen. Sterk en pluriform onderwijs in tijden van krimp
• Team Midterm Review Bevolkingsdaling (2014). Grenzen aan de krimp. Toespitsing Interbestuurlijk Actieplan Bevolkingsdaling Noodzakelijk
• Verus (2016). Leerlingendaling in het basisonderwijs: het einde nog niet in zicht

4.4 Regionale economie en arbeidsmarkt

• Rogier Aalders en Otto Raspe, Effecten van coronacrisis op regionale economieën (9 april 2020).
• Blaauwberg, Regionale verschillen impact crisis (27 april 2020)
• Bettina Bock, essay Van leefbaarheid naar toekomstkracht, in Land in samenhang (2019)
• Frank Cörvers, essay Regionale arbeidsmarkten van het Randland: eenheid in verscheidenheid, in Land in samenhang (2019)
• Frank van Dam en Femke Verwest, Demografische krimp en regionale economie, Rooilijn (pdf) (2010)
• Jouke van Dijk, Opinie: Het is nu de tijd om te investeren in toerisme, Dagblad van het Noorden (30 mei 2020)
• Jouke van Dijk, Vitaal platteland? Investeer in toerisme!, Platform31 (29 september 2020)
• Ruud Dorenbos, Radboud Engbersen en Matthijs Uyterlinde, Toekomst voor mbo-jongeren in dunbevolkte gebieden, PLatform31 (2017)
• Ruud Dorenbos en Radboud Engbersen, Start-ups aan de randen van het land, Platform31, 2018
• Radboud Engbersen en Monique Kremer, In het noorden van
  Nederland gaat het juist goed, behalve aan de randen, in: Tijdschrift voor Sociale Vraagstukken (2016)
• K6,Helemaal Nederland: te klein voor grote verschillen (2020)
• Wouter Keuning en Eva Rooijers, Metaalindustrie Achterhoek veert op dankzij innovatie, in: Financieele Dagblad (2015)
• Floor Milikowski, Een klein land met verre uithoeken (2020)
• Marijn Molema, Naoorlogs sociaal-economisch beleid doorgelicht, in: Openbaar Bestuur (pdf) (2017)
• PBL, De verdeelde triomf – Verkenning van stedelijk‑economische ongelijkheid en opties voor beleid – Ruimtelijke verkenningen 2016 (2019)
• PBL, De economische samenhang tussen regio’s in Nederland (2019)
• Platform31, kennisdossier Grensoverschrijdende Arbeidsmarkt
• Rabobank, Effecten van coronacrisis op regionale economieën (9 april 2020)