Financiële risico’s van woningeigenaren in krimpregio’s

Al vele jaren is bekend dat de woningvoorraad in krimpregio’s, in het bijzonder in het particuliere bezit, zich ongunstig ontwikkelt. De kans op financiële problemen van huiseigenaren in krimpregio’s is groter en de situatie op de woningmarkt is ernstiger, complexer en meer structureel. Door de zwakke sociaal-economische structuur en groeiend overaanbod van woningen, daalt zowel de loan to income als loan to value ratio in krimpgebieden. Dit maakt eigenwoningbezit kwetsbaar. Het eerste zorgt voor een toename van betalingsproblemen met de hypotheek en het tweede voor het moeilijk verkoopbaar worden van woningen.

Onderzoeken financiële risico’s in krimp- en anticipeerregio’s

Deze ongunstige ontwikkeling staat los van de huidige crisis, zo blijkt uit de reeks van verkenningen die Platform31 heeft laten uitvoeren naar financiële risico’s in krimpregio’s. In is 2010 door de Amsterdam School of Real Estate onderzoek naar krimp en woningprijzen verricht, gevolgd door een ASRE-studie in 2012 naar financiële risico’s op de woningmarkt in krimp- en anticipeerregio’s. Nu sluiten wij met een derde onderzoek de reeks af. Onze laatste studie richt zich op de huiseigenaren in krimp en anticipeerregio’s. We hebben een analyse van ontwikkelingen en factoren gemaakt op individueel, lokaal en regionaal niveau. Eén van onze krimpexperimenten, de Heerlense wijk Vrieheide, hebben we in het bijzonder bekeken op het lokale schaalniveau.

Twee groepen in krimpgebieden extra kwetsbaar

Uit de analyse komt naar voren dat twee groepen in krimpgebieden extra kwetsbaar zijn. Het gaat enerzijds om relatief jonge huishoudens die recent een woning hebben gekocht en door de prijsdalingen en het overaanbod geen kant op kunnen. Anderzijds betreft het oudere huishoudens in perifere gebieden en wijken met goedkope, kwalitatief weinig aantrekkelijke woningen. In totaal gaat het op korte termijn om enkele duizenden huishoudens in de topkrimpregio’s die met problemen kampen als gevolg van hun eigenwoningbezit. Meer lokale onderzoeken zijn nodig om deze twee groepen, en de maatschappelijke gevolgen, verder in kaart te brengen.

Oplossing is niet makkelijk gevonden, nieuwe ronde experimenten
Dit afsluitend onderzoek laat zien dat de financiële en sociale problemen in krimpregio’s nauw samenhangen. Een oplossing op gebied van de particuliere woningmarkt is daarmee nog niet zo gemakkelijk gevonden, zo blijkt ook uit de evaluatie van de eerste ronde krimpexperimenten (2009-2012). Daarom start Platform31 met medewerking van het ministerie van BZK nu in verschillende krimpregio’s (Parkstad Limburg, Zeeuws-Vlaanderen, Noord-Limburg en Oost-Groningen) met experimenten om woningeigenaren bewust te laten worden van hun probleem en om naar betaalbare oplossingen voor sloop en verbetering. In 2015, maar het liefst eerder, hopen we u een reëel en betaalbaar antwoord aan te dragen.

Lees het rapport